Kahramanmaraş`ta buğday plantasyonlarında çinko ve demir durumunun belirlenmesi

Abstract

özet esin güvercin özet yüksek lisans tezi kahramanmaraş' ta buğday plantasyonlarında çinko ve demir durumunun belirlenmesi esin güvercin KSÜ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPRAK ANABİLİM DALI DANIŞMAN: Prof. Dr. Fecir ELİNÇ Yd: 2001, Sayfa: 77 Jüri : Prof. Dr. Fecir ELİNÇ : Prof. Dr. Aydın AKKAYA : Prof. Dr. Mehmet Nuri BODUR Bil çalışma, Kahramanmaraş İli, Pazarcık, Merkez ve Tûrkoğlu İlçelerinde Gfolia buğday çeşidi ekilmiş olan tarlalardan, toplam 38 farklı araziden alınan toprak ve bitki örneği ile yürütülmüştür. Bitki örnekleri başak oluşumu devresinde alınmış olup, 0-20 cm derinlikten alınan toprak örnekleri de aynı devrede alınmıştır. Toprakların, bünye sınıflan büyük oranda killi ve killi tınlı, pH' lan hafif ve kuvvetli alkali arasında, CaCOi içerikleri ise çok kireçli ve kireçsiz arasında değişmektedir. Topraklar tuzsuz ve organik madde içerikleri birkaç toprak dışında az düzeydedir. Topraklann değişebilir Ca, Mg ve K içerikleri yeterli düzeylerde, Na içerikleri 8 toprak dışmda düşük düzeylerde belirlenmiştir. Topraklann yarayışlı P içerikleri 6 toprak örneğinde az diğerlerinde fazla ve yeterli düzeylerde, DTPA+TEA ile ekstrakte edUen Zn içerikleri 2 toprakta yeterli diğerlerinde düşük düzeylerde, Fe içerikleri ise bütün topraklarda yeterli düzeylerde belirlenmiştir. Bitki Örneklerinin toplam P ve Fe içerikleri bütün örneklerde yeterli düzeylerde, Zn içerikleri ise yetersiz düzeylerde saptanmıştır. Pazarcık, Merkez ve Tûrkoğlu İlçelerinden alınan toprak örneklerinin değişebilir Ca kapsamları ile pH (r = 0.359*) ve CaC03 (r = 0.324*) düzeyleri arasında, değişebilir Na içerikleri ile toplam tuz içerikleri (r = 0.341*) arasında önemli düzeyde pozitif ilişkiler belirlenmiştir. Topraklann pH' lan ile yarayışlı P (r = -0.425**) ve ekstrakte edUen Zn (r = -0.326*) arasında, ekstrakte edilen Fe ile toplam tuz içerikleri (r = -0.406*) arasında önemli düzeylerde negatif ilişkiler belirlenmiştir. Lineer korelasyon analiz sonuçlanna göre, topraklann yarayışlı fosfor içerikleri Ue bitkilerin toplam fosfor içerikleri arasında Pazarcık - Merkez -ÖZET ESİN GÜVERCİN Türkoğlu (r = 0.443**), Merkez - Türkoğlu (r = 0.439*), Pazarcık - Tfirkoğlu (r = 0.501**) İlçelerinde önemli düzeylerde pozitif ilişkiler belirlenmiştir. Toprakların DTPA+TEA ile ekstrakte edilen çinko düzeyleri ile bitkilerin toplam çinko kapsamları arasında, Pazarcık - Merkez (r = 0.419*), Pazarcık - Türkoğlu (r = 0.382*) arasında ve toprakların DTPA+TEA ile ekstrakte edilen Fe düzeyleri ile bitkilerin toplam Fe kapsamları arasında, Pazarcık - Merkez - Türkoğlu (r = 0.321*), Pazarcık - Merkez (r = 0.494*), Pazarcık - Türkoğlu (r = 0.410*) önemli düzeylerde pozitif ilişkiler belirlenmiştir. Merkez - Türkoğlu İlçelerinden alınan bitki örneklerinin toplam çinko kapsamları ile toprakların yarayışlı fosfor kapsamları arasında (r = -0.418*) önemli düzeyde negatif bir ilişki belirlenmiştir. Pazarcık - Merkez - Türkoğlu İlçelerinden alınan bitkilerin toplam Fe içerikleri üe toprakların değişebilir Ca (r = -0.422*) ve toplam tuz (r = -0.414*) içerikleri arasında önemli düzeylerde negatif ilişkiler belirlenmiştir. Elde olunan bulgulara göre, yörede buğday tarımında toprakların fosfor durumunu belirlemek amacıyla Olsen yöntemi, demir ve çinko düzeylerini belirlemek amacıyla ise DTPA+TEA ekstraksiyon çözeltisi uygun yöntemler olarak düşünülebUir. Anahtar Kelimeler: Buğday, toprak, çinko, demir, etkileşim. n

ABSTRACT ESİN GÜVERCİN ABSTRACT MSc THESIS DETERMINATION OF ZINC AND IRON STATUS OF THE SOILS OF THE WHEAT PLANTATIONS IN KAHRAMANMARAŞ ESİN GÜVERCİN DEPARTMENT OF SOIL SCIENCE INSTITUTE OF NATURAL APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM Supervision Prof. Dr. Fecir ELİNÇ Year: 2001, Pages: 77 Jury : Prof. Dr. Fecir ELİNÇ : Prof. Dr. Aydm AKKAYA : Prof. Dr. Mehmet Nuri BODUR This study was carried out on the Golia wheat plantations in Kahramanmaraş (Pazarcık, Central, and Tûrkoğlu towns). The soil and plant samples were collected from 38 fields. The soil samples were taken at a depth of 0-20 cm at the same time as the leaf samples at the milk development stage of the wheat plants. The soil samples mostly were clay and clay loam in texture, pH varied between low and high alkalin, and CaCÛ3 levels ranged from high to low. The salt levels were low and organic matter was low except for a few fields. Exchangeable Ca, Mg and K contents were sufficient, Na content levels were low except for 8 soils. Available P levels of the soils were sufficient or high except for the 6 soils, Zn levels were sufficient in the 2 soils and low in the remaining ones, and the Fe levels were sufficient. P and Fe contents were adequate and Zn content was inadequate in all the plant samples. Significant positive correlation was found between exchangeable Ca and pH (r = 0.359*), Ca and CaC03 (r = 0.324*), and exchangeable Na and total salt content (r = 0.341*). Significant negative correlation was found between available P and pH (r = -0.425*), Zn and pH (r = -0.326*), and extracted Fe and total salt content (r = -0.406). As a result of linear correlation analyses, significant positive relationships were found between available P of the soils and total P contents of the plants for Pazarcık-Central-Türkoğlu (r = 0.443**), for Central-Türkoğlu (r = 0.439*), and for Pazarcık-Turkoğlu (r = 0.501**). Also, there was strong positive correlation between Zn levels of the soils extracted by DTPA+TEA and total Zn contents of the plant samples for Pazarcik-Central (r = 0.419*) for Pazarcık-Turkoğlu (r = 0.382*), and the Fe levels of the soils extracted by HIABSTRACT ESİN GÜVERCİN DTPA+TEA and total Fe contents of plant samples for Pazarcik-Central- Türkoğlu (r = 0.321*), for Pazarcik-Central (r = 0.494*), and for Pazarcik- TürkoğIu(r = 0.410*). A significant negative correlation was found between total Zn contents of the plant samples and available P contents of the soils (r = -0.418*) in Central- Türkoğlu. The total Fe contents of the plant samples collected from Pazarcik- Central- Türkoğlu showed significantly negative correlation with the exchangeable Ca (r = -0.422*), and with the total salt (r = -0.414*) contents of the soils. The results obtained showed that Olsen method was used for determining phosphorous levels and DTPA+TEA method is to be considered for determining the Fe and Zn contents of the wheat plantation in the region. Keywords: Wheat, soils, Zn, Fe, interaction. IV