Deneysel diyabet modelinde nefropatinin erken döneminde spesifik anjiotensin 2 reseptör antagonisti losartanın etkileri

Abstract

ÖZET: Diyabetik nefropati gelişim sürecinde, anjiotensin dönüştürücü enzim inhibitörlerinin olumlu etkileri hem renin-anjiotensin sisteminin bloke edilmesi, hem de kininaz II enzimi inhibisyonu ile bradikinin düzeylerinin artması yoluyla oluşmaktadır. Kininaz II enzim aktivitesi üzerinde belirgin etkisi olmayan, anjiotensin II tip 1 reseptör antagonistlerinin diyabetik nefropati sürecindeki etkileri tam anlamıyla ortaya konulamamıştır. Bu çalışmanın amacı, losartanın diyabetik nefropati sürecindeki etkilerini araştırmak ve kaptopril ile karşılaştırmaktır. Çalışmaya 54 adet 10-14 haftalık dişi Wistar rat alındı. Ratlarda pH 4.5 sodyum sitrat tamponu içinde streptozotosin 65mg/kg periton içine verilerek diyabet oluşturuldu ve antidiyabetik tedavi uygulanmadı. Enjeksiyondan bir ay sonra ratlar üç guruba ayrıldı, birinci guruba 10mg/kg losartan gavaj ile, ikinci guruba 50 mg/l kaptopril içme suyu içerisinde verildi, diğer ratlar diyabetik kontrol gurubu olarak izlendi. Tedavi başlangıcında ve bir aylık tedavi sonunda ratlar metabolik kafeslere alınarak, 24 saatlik idrar toplandı, bu örneklerde albumin, heparan sülfat ve kreatinin değerleri ölçüldü. İntrakardiyak yolla alınan kan örneklerinde, serum glukoz, kreatinin, nitrik oksit ve siyalik asit ile plazma atrial natriüretik peptid düzeyleri çalışıldı.Altı adet sağlıklı ve aynı yaşta rat ile sağlıklı kontrol gurubu oluşturuldu. Tedavi öncesinde losartan, kaptopril ve diyabetik kontrol guruplarında idrarda albumin itrahı benzer oranlardaydı (sırası ile 952±689 ng/gün, 970±547 ng/gün, 910±514 ng/gün ). Kontrol gurubunda bir ay sonunda albumin itrahı belirgin olarak artarken (1724±945 ng/gün), losartan ve kaptopril guruplarında hafif bir azalma gözlendi, bu değerler kendi aralarında farksız, kontrol gurubuna göre anlamlı ölçüde düşük olarak bulundu (sırası ile 778±221 jj,g/gün ve 719±341 ng/gün, p<0.05 ). İdrarda heparan sülfat itrahı, kreatinin klirensi ve serum kreatinin düzeyleri açısından anlamlı farklılık gözlenmedi. Diyabetik kontrol gurubu ile karşılaştırıldığında losartan tedavisi uygulanan gurupta plazma atrial natriüretik peptit düzeylerinde belirgin azalma (sırası ile 104.6±4.7 pg/ml ve 93.2±4.4 pg/ml, p<0.01 ) ve serum nitrik oksit düzeylerinde belirgin artış (sırası ile 26.4±6.0 nmol/l ve 36.3±6.9 nmol/l, p<0.05 ) saptandı. Sonuç olarak diyabetik ratlarda losartan tedavisi ile albumin itrahındaki artış durdurulabilmektedir. Diyabetik ratlarda losartan ve kaptopril tedavisinin etkileri bakılan parametreler açısından birbirleri ile eşdeğer bulunmuştur.