Deneysel hepatorenal sendrom modelinde endotelin-1 düzeyleri ve endotelin-1 reseptör antagonisti Bosetan`ın etkisi

Abstract

ÖZET Hepatorenal sendrom patogenezi,. günümüzde halen tam olarak açıklanamamıştır. însan çalışmalarında endotelin- l'in plazma düzeylerinin HRS ve ilerlemiş asitli sirozda yüksek olduğu gösterilmiştir. Ancak bu yüksekliğin olayı başlatan bir faktör olup olmadığı konusunda belirgin bir açıklık yoktur. Sirozda endotelin-1 artışına yol açan faktörlerin başında endotoksinemi gelmektedir. Ayrıca endotoksineminin sirozun ileri aşamasında görülen periferik vazodilatasyondan sorumlu olduğu ve bunda nitrik oksitin mediator olarak yer aldığı düşünülmektedir. Bu çalışmada CCL4 ile siroz oluşturulmuş sıçanlarda akut endotoksineminin böbrek fonksiyonlarına, endotelin-1, nitrik oksit ve ANP düzeylerine etkisinin incelenmesi amaç edinilmiştir. Diğer bir amaç da endotelin-1 reseptör antagonisti bosentanm, böbrek fonksiyonlarına etkisinin araştırılmasıdır. Dört grup (n=5) sıçan çalışmaya alınmıştır. Grup I; sağlıklı kontrol, Grup II; sirotik asitli kontrol, Grup III; sirotik asitli, akut endotoksinemi oluşturulan grup ve Grup IV; sirotik asitli, akut endotoksinemiden önce endotelin-1 reseptör antagonisti bosentan alan grup olarak belirlenmiştir. Sıçanların akut endotoksinemiden sonra l.saat idrar miktarları, 3 saatliktoplam idrar miktarları, kreatinin klirensleri, 3 saatlik Na atımları belirlenmiştir. Ayrıca deney sonunda kan alınarak, plazma endotelin-1 (RIA), nitrit/nitrat (spektrofotometrik yöntem) ve ANP (RIA) düzeyleri belirlenmiştir. Akut endotoksinemi oluşturulan grupta idrar miktarları, kreatinin klirensi ve Na atılımı belirgin olarak azalmıştır. Endotoksinemiden önce bosentan alan grupta ise idrar miktarlarında ve kreatinin klirenslerinde belirgin düzelme olmuş, Na atılımı ise değişmemiştir. Endotelin-1 düzeyleri endotoksin ve bosentan gruplarında belirgin olarak yüksek bulunmuştur. Nitrik oksit metabolitleri endotoksin grubunda belirgin olarak yüksektir. ANP ise endotoksin grubunda diğer gruplara göre artmış olmakla beraber, istatistiksel anlamlılığa ulaşmamıştır. Sonuç olarak; Sirotik sıçanlarda akut endotoksinemi endotelin-1 ve nitrik oksit metabolitlerinde anlamlı bir artışa yol açarken, böbrek fonksiyonlarını belirgin olarak bozmaktadır. Endotelin-1 reseptör antagonizması, serbest su atılımını arttırarak böbrek yetmezliğini kısmen engellemektedir. Bu bulgu, sirotik sıçanlarda endotoksine bağlı böbrek yetmezliğinde endotelin-1' in önemli bir yer aldığının göstergesidir.