Mimari tasarımın biçimlenmesinde bir çevre faktörü olarak `su` ve Boğaziçi örneği

Abstract

ÖZETYapısal çevrenin biçimlenmesini belirleyen faktörlerin başında çevrenin kendisi, doğasıgelmektedir. Doğanın karakteri, biçimlenmenin temelini oluşturur. İnsanın ihtiyaçları,çevrenin biçimlenmesinin sebebi ve yönlendiricisidir. Tezin ilgi alanı doğanın birbütünleyicisi olan suyun, insanın yaşam alanı olan toprakla iletişim noktasındaki tasarımproblemidir.Tez, bu gerilim alanında, her iki doğal oluşumun ve birlikteliklerinin, mimari tasarımınbiçimlenmesindeki etkilerini araştırmayı hedefler.Çalışma, üç ana bölüm üzerine kuruludur;⢠Su ve mimari tasarım ilişkisini belirleyen kavramların irdelenmesi,⢠Bu kavramlar doğrultusunda, örneklerin değerlendirilerek, ilişkinin sınırlarınıntanımlanması,⢠ve bulguların bir coğrafi model üzerinde değerlendirilmesi.çalışmanın ilk iki aşaması, örneğin değerlendirileceği üçüncü bölüme hazırlık niteliğitaşımaktadır.Tez, toplam beş bölümden oluşur. Bu beş bölümü içeren strüktür şöyle kurulmuştur.Birinci bölümde tezin altyapısı, ana teması, araştırma problemleri, ön hipotezler, hedefi,önem ve kullanılabilirliği tartışılmakta ve genel stratejisi, yöntem ve strüktürü ortayakonmaya çalışılmaktadır.İnsanların doğal çevre ile ilişkileri, yapay çevrenin, biçimlenmesindeki etkileri, çevreninyönlendirici karakteri bağlamında, insan ve su ilişkisi, tarihsel ve kültürel boyutuyla, ikincibölümde ele alınmmıştır. Bu bölümün teze giriş aşamasında bazı kavramlarınbelirlenmesinde altyapı oluşturduğu da düşünülmektedir. Bu bölümde, tezin anatemasını oluşturan doğal çevre bileşeni `su' ve suyun `kıyı' boyutuna bağlı kavramlar daincelenmektedir.Üçüncü bölümde, önceki iki bölümde doğal, fiziksel özellikleri tartışılan su ve kıyıkavramları bağlamında mimari tasarım sorunu tartışılmaktadır. Tasarımınbiçimlenmesinde bu iki öğenin etkileri, ortak özellik ve kavramları genişletilerek, yaşamamekanına dönüşen doğal çevre alanlarının biçimlenmesindeki etkileri ve yapayçevrenin oluşumundaki katkıları tartışılmaya çalışılmıştır.Dördüncü bölümde, buraya kadar ortaya konmaya çalışılan kavramlar doğrultusunda,özel bir örnek olan Boğaziçi bölgesi, mimarlık ve su ilişkisi bakımından incelenmiş, kentselve mimari biçimin oluşmasında, ortak ve karşıt özellikler aranarak tartışılmıştır. Suyun kıyıkimliğinin oluşmasında ve yalıların biçimlenmesindeki etkisi üzerinde durulmuştur.Elde edilen bulgular, genel bir değerlendirme altında, beşinci bölümde toplanmış, tezinvarmak istediği hedef ve sonuç üzerine kısa bir değerlendirme yapılmıştır.Boğaziçi bölgesinden örnek kıyı yerleşimleri ve yalılar, bir ek bölümde incelenmiştir.i

SUMMARYThe environment itself and its nature are among the leading factors determining theformation of physical environment. This formation is dependant on the character ofnature, while human needs cause and dominate the formation of environment. Thisthesis is basically focused on the design problem where the water as a part of thenature meets the land as a human settlement.Thesis is targeting to research both natural formations (separately as well as together)affecting the architectural design.This study is organized on three main sections;⢠The investigation on the concepts determining the relationship between waterand architecture.⢠In the light of these investigated concepts selected examples will be evaluatedin order to define the limits of this relationship.⢠and the findings will be tested on a geographical model.Thesis comprises five sections and its structure is as below:In the first section, the background of the thesis followed by its main theme, researchproblems, preliminary hypothesis, target and its importance and usability is discussed,and its method and structure is revealed.Human and natural environment relations, its influence on shaping the builtenvironment, human and water relationship in the context of environment as a guidingsource, are analyzed in the second section of the thesis with its historical and culturaldimensions. Therefore this section comprises main concepts as a foundation for thethesis such as ?water? and its ?shore?.In the third section, architectural design problems are discussed within the context ofwater and its shore, where its physical qualities are put forward in the previous sections.As their common qualities and concepts analyzed in a wider perspective, how thesetwo concepts characterize the transformation of the natural environment into a builtenvironment is discussed.In the fourth section, ?Bosphorus?, as a unique example, is taken as a case study, and itsarchitecture in relation to water is analyzed, common and contradictory qualities arerevealed for discussion on its urban and architectural form. Emphasis is given on theinfluence of water on the creation of the coastal identity and formation of ?yalı?houses.All the findings and results of the research are collected for discussion in the fifth sectionin order to re-evaluate the target and the results of the thesis.A supplementary section is also presented in the thesis, focusing on selected examplesof waterfront settlements and yali houses on Bosphorus.ii