Akıllı bina sistemleri ile etkileşimli kişiselleşebilir iç mekan kavramı ve geleceğin akıllı iç mekan tasarımı süreci için bir model önerisi

Abstract

ÖZET Akıllı bina olgusunun ilk ortaya çıkışından bu yana akıllı bina teknolojilerinde büyük gelişmeler olmuştur. Özellikle 80'li yılların başlarında yaşanan bilgi teknolojilerindeki hızlı gelişim ile insan yaşamının her alanına giren bilgisayarlar ilk akıllı bina sistemlerinin de alt yapısını oluşturmuştur. Günümüzde akıllı bina sistemleri sadece yapıların daha ekonomik işletilmesi amacıyla değil, daha fazla konforun sağlanması amacıyla da kullanılmaktadır. Çağdaş akıllı bina sistemleri bu ihtiyaca göre çok çeşitli ara birimlerle ilişkilenen komplike bir otomatik algılama, karar verme ve tepki verme mekanizması durumuna gelirken bu teknolojilerdeki son gelişmelerle artık sisteme yüklenmemiş verileri de öğrenebilme yeteneğini kazanmaktadır. Tüm ürün ve yapılarda özellikle 20.yy'da yoğun bir şekilde hissedilen standartlaşma karşısında bu sistemlerin sağlamış olduğu etkileşimli kişiselleşebilirlik özelliği çok önemli avantajlar doğurmaktadır Bu tezin amacı, `Akıllı Bina` kavramının ilk çıkışındaki halinden farklı olarak günümüzde çok daha kapsamlı hale gelerek günümüzde `Etkileşimli Kişiselleşebilir` iç mekan tasarımına ne şekilde bir alt yapı oluşturduğunu incelemektir. Bunun yanı sıra mekan tasarımcılarının yaşanan teknolojik değişimlerin de etkisiyle ortaya çıkan toplumsal talepler karşısında tasarımlarında etkileşimli kişiselleşebilirliği gelecekte de sunması olasıdır. Bu açıdan tezin sonucunda akıllı iç mekanların geleceği hakkında yeni bir bakış açısı sunularak etkileşimli kişiselleşebilir bir mekan tasarım süreci modeli önerisi getirilmektedir. Bu amaçla- hazırlanmış olan bu tez kapsamında öncelikle I.Bölüm'de tez içerisinde kullanılan temel kavram ve tanımlar yapılmıştır. Akıllı bina kavramı, akıllı bina sistemlerinin bileşenleri, standartlaşma, kişiselleşebilirlik ve etkileşimlilik kavramlarının tanımları bu bölüm içerisinde açıklanmıştır. 2.Bölüm'de İstanbul'daki akıllı bina örnekleri analiz edilmiştir. `Metrocity` binaları, `Tekfen Tower` binası ve `İş Kule` binaları bu bölümde incelenmiştir.Tüm örnek binalar hakkında tanıtıcı bilgiler verilmiş, binalarda kullanılan akıllı bina sistemlerine kısaca değinilmiş, her örnek ayrı ayrı akıllı bina kavramı açısından değerlendirilmiştir. 3.Bölüm'de akıllı bina sistemleri ile birlikte gelişmekte olan etkileşimli kişiselleşebilir iç mekan kavramı ve geleceğin akıllı iç mekanları anlatılmıştır. Bu kapsamda öncelikle mekan tasarımında standartlaşma ve kişiselleşebilirlik arasındaki ikileme değinilmiştir. Bu konuların ardından bilgi ve iletişim teknolojileri ile birlikte gelişen etkileşimli sanal arayüzler ve etkileşimli ürünler incelenmiştir. Yukarıda bahsi geçen etkiler sonucunda ortaya çıkan akıllı bina sistemleri ile etkileşimlilik ve kişiselleşebilirlik kavramlarının iç mekanda birlikte kullanımı açıklanmıştır. 3.Bölüm'de son olarak etkileşimli kişiselleşebilir iç mekanlar ile akıllı iç mekanların geleceği konusu ele alınmaktadır. Tezin sonucunda tüm bölümlerde yapılan inceleme, alan çalışmaları ve araştırmaların ışığında konunun değerlendirilmesi yapılmış ve yeni `Etkileşimli Kişiselleşebilir Mekan`ı iç mimari tasarımında akıllı bina sistemlerinin kullanımının yeri, sağladığı imkanlar anlatılmış, bu avantajlardan verimli şekilde yararlanmak ve çağdaş iç mekan düzenlemesine akıllı bina sistemlerini `Etkileşimli Kişiselleşebilir Mekan`ı elde edecek şekilde entegre edebilmek için güncel mekan tasarım süreci ile geleceğin mekan tasarım süreci arasındaki farkları ortaya koyulmuş, `Etkileşimli Kişiselleşebilir Mekan` tasarımı süreci için bir model önerisi sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Akıllı bina, etkileşimlilik, kişiselleşebilirlik, arayüz, otomasyon

SUMMARY There have been serious developments on intelligent building technologies since the fact of intelligent building first came on scene. Especially with the rapid development of information technologies at the beginning of 80's, the computers that have accessed every fields of human life have constituted the infrastructure of intelligent building systems. At present the intelligent building systems are used not only for operating the buildings more economically, but also for providing more comfort. According to these needs contemporary intelligent building systems are becoming a complicated mechanism of automatic perception, decision and response, related with various interfaces, as well as capable of learning the data which were not installed to the system, with the last development in these technologies. Over against the standardization, which can be densely felt in the 20th century in every product and buildings, the characteristics of the interactively personalization of these systems are providing are cause to arise very important advantages. The aim of this thesis is to analyze differently from the `intelligent building` concept in-its emergence, how it became comprehensive and recently how it has built an infrastructure to the `Interactively personalizable` interior space design. Inter alias it is possible that the space designers are going to present the interactively personalizability in their designs in the future as a result of the demand affected with the technological changes. From this aspect as the result of the thesis, a new viewpoint for the future of the intelligent interior spaces is being presented and a model of interactively personalizable space design process is proposed. Within the scope of the thesis, on the 1st chapter the main notions and definitions, which have been used in the thesis, have received priority consideration. The concept of intelligent building, the components of the intelligent building systems, standardization, personalizability and interactivity are defined on this chapter. On the 2nd chapter the examples of intelligent4 buildings in Istanbul are analyzed. The buildings of `Metrocity`, Tekfen Tower` and `Is Towers` are examined within this chapter. Initiatory information about all of the example buildings are given, the intelligent building systems used in these buildings are briefly mentioned, and each example has been rated in terms of intelligent building notions. On the 3rd chapter the notion of interactively personalizable interior design, which is developing^with the intelligent building systems, and the intelligent interior spaces of the future are explained. Within this scope before all else the dilemma of standardization in space design and personalization are mentioned. After these subjects interactive virtual interfaces and interactive products which develop with the information and communication technologies are analyzed. As a result of these effects mentioned above, the common use of intelligent building systems and the notions of interactivity and personalization in interior spaces are explained. Finally the future of interactively personalizable interior spaces and intelligent interior spaces are discussed. As the result of the thesis in the light of the analyses, case studies and researches made in former chapters, the subject is discussed and the usage and the advantages of intelligent building systems in interior space design of the new `Interactively Personalizable Space` are explained, the differences between the recent and future space design process are displayed in order to use the advantages affectively and integrate the intelligent building systems with the contemporary interior space design, to create the `Interactively Personalizable Space` and a model suggestion for this process is proposed. Keywords: Intelligent building, interactivity, personalizability, interface, automation