Kentsel dönüşüm-kentsel mekanın yeniden üretilmesi sürecinde yönetişim ve uygulama araçları

Abstract

Son dönem planlama ve mimarlık söyleminde üzerinde sıkça durulan, tartışılan ve her geçen gün yeni açınımlar tanımlayacak biçimde zenginleşen içeriğiyle Kentsel Dönüşüm, ilgili disiplinlerin ağırlıklı gündem maddelerinden biri olmaya devam etmektedir. Özellikle gelişmiş ülkelerde ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için, sanayi sonrası dönemde yaşanan kentleşme sorunlarının aşılması hedefine ve sonrasında ise küresel rekabet fenomenine bağlı olarak gündeme gelen dönüşüm olgusu, içerik bağlamında geçirdiği hızlı evrimle bu gün ve gelecek için vazgeçilmez bir planlama politikasını tarif etmektedir. Kentsel Dönüşüm pratiğine yönelik bu vazgeçilmezlik vurgusunun temelinde, fiziksel mekana yönelik stratejileri içeriyor olmasının yanı sıra, günümüzde farklı problem alanlarındaki yere özgü sosyo-ekonomik ve çevresel bileşenleri de, sağlıklı bir kentleşme sürecinin yönlendirici parametreleri olarak ele alması yatmaktadır. Gerek ölçek gerekse uygulama alan ve stratejileri bağlamında Planlama ve Mimarlık disiplinlerinin ara kesiti olarak da tanımlanan Kentsel Tasarıma konu dönüşüm projeleri, (büyük kentsel sorunlara gebe metropoliten alanlar başta olmak üzere) kentsel mekanı biçimlendirme girişimlerine yeni ve dinamik bir bakış açısı getirmektedir. Bu bağlamda 'küresel rekabet' ve 'yarışan kentler1 konjonktürünün yanısıra, kentsel mekandaki fiziksel ve ekonomik değer kayıpları, kentsel çöküntü alanları, kaçak yapılaşmış alanlar, sağlıksız yapı-yoğun alanlar, doğal afet tehdidi altındaki alanlar vb. Kentsel Dönüşüm uygulamalarının nedensellik altyapısını ve eylem alanlarını tanımlamaktadır. Kuşkusuz Kentsel Dönüşüm olgusu doğru içerik, yöntem ve stratejiler bağlamında ele alındığında, yukarıda değinilen farklı eylem alanları için etkin IXbir araçtır. Bu noktada modern kapsamı ile Kentsel Dönüşüm algısının; `Yönetişim` ve `Sürdürülebilirlik` gibi iki çağdaş ve 21.yy` a özgü kavramla etkileşimi de yadsınamaz. Kentleşme sürecinde farklı problem alanları ve/veya değişik ölçekli uygulamalar için temel birer altlık olarak değerlendirilebilecek bu kabuller, kentsel mekanda aktif bir biçimde söz sahibi olması beklenen farklı aktör ve grupları ortak payda-fayda da birleştirip, aynı çatı altında toplayacak örgütlenme modellerinin de odağında yer almaktadır. Sonuç olarak ise; bütün bu çok yönlü, çok boyutlu içeriğiyle `Kentsel Dönüşüm` olgusu, 21.yy'da kentsel mekanda yaşanması öngörülen farlı senaryolara ve önceliklere bağlı değişim-dönüşüm süreçleri için, fırsatlar ve çözüm yolları sunabilecek etkin ve esnek bir araç olarak, Türkiye deneyimi için de hayati önem taşıyan bir kentleşme politikasıdır.

In recent period planning and architecture pronunciation frequently dwelled upon, discussed and every passed day by defining new developments with its productive content, urban transformation continues to be one of the most fundamental articles of the related disciplinary. Especially in developed countries and in countries such as Turkey which is currently developing, transformation theory that comes to schedule with the goal of overcoming urbanisation problems after the industrial era and later related to the global phenomena, outlines an inevitable planning politic for the future with the rapid metamorphose. Under the basis of this inevitable stress of the urban transformation practice, lies concerning physical space strategies and also today's different problem area places' social economic and environmental constituents are the guiding parameters of the healthy urbanisation process of the urban transformation practise. Transformation projects subject to Urban Design that is defined with either scale or implementation realm with strategies as a section between Planning and Architecture Disciplinary, (primarily the metropolitan areas with huge urban problems) brings a new and dynamic view to the enterprises of forming urban space. From this context, with the conjecture of the global competition and competitive cities also the physical and economical value casualties in urban space, subsidence areas, illegally built areas, unhealthy buildings-high dense areas, areas under the threat of natural disaster and etc. define the XIaccomplished areas and infrastructure of urban transformation implementations. Certainly, if we take up the urban transformation phenomena with accurate contents, methods and strategies, it is an effective device for the different accomplished areas that we mentioned above. In this point of view, we can't deny the interaction of urban transformation perception and the two contemporary notions as management and sustainability that related to 21.century. These acceptances, which will be evaluated as a basic pad for the dissimilar problem areas and/or different scaled implementations during the urbanisation process, constitute the actors and groups expected to be actively influential in urban space at shared denominator-utility, and takes part in focal point of organised models that will gather under the same roof. Consequently, urban transformation phenomena with its all those multi aspect and dimensioned content, as a flexible tool that offers active solution methods and opportunities, is a crucial important urbanisation politic also for Turkey experience for different scenarios and variation-transformation processes anticipated for living in urban space in 21.cc. XII