Konutlarda evrensel tasarım kavramı ve örnekler üzerinde analizi

Abstract

Evrensel tasarım kavramının doğru anlaşılması önemlidir. Evrensel tasarım kullanıcıyı temel alan, sadece engelli insanlar üzerine odaklanmayan, bütün insanları kapsayan bir tasarım yaklaşımıdır. Evrensel tasarımın tanımlanmasında ve uygulama aşamasında açık bir şekilde ifade edilen amaç şudur: Tasarlanan ürünlerin, yapıların ve çevrelerin farklı ölçülere ve yeteneklere sahip bütün kullanıcı grupları tarafından eşit şartlarda kullanılabilir olması sağlanmalıdır. Bugünün toplumundaki önemli değişimler, ürünlerin ve çevrelerin evrensel olarak daha kullanılabilir olmasını sağlayan tasarım yaklaşımının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Gelişen teknoloji ile birlikte insanların daha uzun süre ve daha bağımsız olarak yaşamaya başlamaları konut tasarım anlayışının yeniden ele alınması zorunluluğunu ortaya koymuştur. Kişilerin farklı ihtiyaçları için farklı tasarımlar yapmak yerine herkes tarafından kullanılabilir konutlar tasarlamanın önemi anlaşılmaya başlanmıştır. Evrensel özelliklerin kullanımı herkes için daha kolay ve daha güvenlidir. Konut tasarımında uygulanması gereken evrensel özelliklerin belirlendiği tezin birinci bölümünde evrensel tasarım kavramının tanımı ve gelişimi incelenmiş, bu kavramı etkileyen kullanıcı farklılıkları ortaya konmuştur. Evrensel tasarım kavramını kapsamlı bir biçimde ifade eden prensipler tanımlanmış ve bu prensiplerle ilişkili rehberler örneklerle açıklanmıştır. Tezin ikinci bölümünde kullanıcı-konut ilişkisi temel alındığında, bütün insanlar için kullanılabilir ortam sağlayan evrensel konutların özellikleri belirtilmiş ve evrensel tasarım prensiplerinin, konut tasarımında uygulamaları ile ilgili örnekler verilmiştir. Konutlarda evrensel olarak tasarlanacak bölümler sıralanmış, tasarım özellikleri ve kullanılması gereken ürünler şekiller yardımıyla açıklanmıştır.Üçüncü bölümde ise, uygulanmış evrensel konut, mutfak ve banyo tasarımı ile ilgili örnekler incelenmiştir. Taşıdıkları evrensel özellikler, görüntüler yardımıyla analiz edilmiştir. Sonuç olarak geleceğin konut tasarım yaklaşımına rehber olabilecek bu çalışmada evrensel konut tasarımı ile ilgili uyulması gereken esaslar belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Evrensel Tasarım, Herkes için Tasarım, Eşit Kullanım, Ulaşılabilirlik, Evrensel Konut

It is important for the concept of universal design to be understood correctly. Universal design is a user based approach to design including every human being, not only the handicapped. The main purpose expressed plainly in the definition and application of universal design is this: The products, buildings and environments designed should have equal usage conditions for all user groups that have different dimensions and abilities from each other. The great changes of today's society stresses importance to the universally useful product and environment design approaches. To rethink the residential design understanding has become a necessity for the modern people living more independently with the developing technologies. Instead of making different designs for different needs of people, the importance of designing homes able to be used by all is beginning to be understood. The usage of universal properties are safer and easier for everybody. In the first chapter of this thesis where the universal properties for house designs are defined, the definition and development of universal design concept is examined and the user differences that effect this concept are studied. The principles expressing the universal design concept are defined and guides related with these principles are explained by examples. In the second chapter, based on user-house relationship; the properties of universal houses that provide environments used by everyone are stated and examples of house design applications of universal design principles are given. The parts that are to be designed universally in houses are stated, the products to be used and design properties are explained with the help of sketches.IV In the third chapter, examples of applied universal residence, kitchen and bathroom designs are studied. Their universal properties are analyzed by images. In conclusion, in this study aimed to be a guide for the future house design approach, the principles regarding universal house design are determined.Keywords: Universal Design, Design for All, Equality in Use, Accessibility, Universal House