Endüstri ürünleri tasarımında kullan-at modelinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırmada, kullan-at modelinin endüstri ürünleri tasarımındaki yeri ve önemi incelenmiştir. Bu model sonucu tasarlanan ürünleri etkileyen kriterler tespit edilmiş, çözüm olarak tercih edilmesini sağlayan faktörlerin etkinliği araştırılmıştır. Kullan-at ürünlerin tasarımında endüstri ürünleri tasarımcılarına yararlı olabilecek belirgin yönleri saptamaya çalıştık. Giriş bölümünde; `kullan-at` terimi tanımlanmıştır. Kullan-at kavramını doğuran düşünce ve davranış yapısı irdelendi. Bu araştırmaya yön veren araştırma soruları belirtildi. Birinci bölümde; kullan-at ürünlerin ortaya çıkışında önemli rol oynayan etmenleri belirtmeye çalıştık. Bu etmenleri belirleyebilmek için kullan-at modeli ardındaki kültürün tanımlanması gerekliydi. Sosyo-kültürel faktörlerin (değişim, yaşamdaki hız, geçicilik, yaşam tarzı, tarihsel süreçteki sosyo-kültürel tutumlar, moda ve siyasal, politik etkiler.) kullan-at ürünlerin ortaya çıkışındaki etkilerini belirtmeye çalıştık. Kullan-at ürünlerin tasarımında nesnel faktörlerin (teknoloji, fonksiyon, ekonomi, üretim yöntemleri, sağlık ve ekoloji.) etkilerini saptamaya çalıştık. İkinci bölümde; kullan-at ürünlerin tarihsel süreçte ortaya çıkışı ve gelişimi araştırılmıştır. Kullan-at modeli bir endüstri ürünleri tasarımı metodu olarak incelendi. Kullan-at ürünlerin en belirgin ayni: edici özelliğinin yaşam süresi olduğunu fark ettik. Bu kısa yaşam süresinin ürün yaşam döngüsüne etkisini araştırdık. Ayrıca, kullan-at ürünlerle kurulan özdeşlik bağı ve oluşturdukları biçim dili irdelendi. Sonuç bölümünde; kullan-at ürünlerin endüstri ürünleri tasarımı alanındaki yeri ve öngörümlemesi belirtildi. in

ABSTRACT In this research, the place and importance of disposable model for meeting the needs in designing industrial products are surveyed. The criterion which affect the products that are designed as a result of this model are determined and the influence extent of the factors that cause this model to be preferred by the designers are examined. We have attempted to identify the significant aspects of designing disposable products that might be useful to the industrial designers. In the introduction part of this research, the term `disposable` is defined. The idea and behavior that yield the concept of disposable is investigated. The research questions that prompted this study are introduced. In the first section, we tried to identify the factors that play an important role in emergence of the disposable products. To identify these factors, it seemed necessary to define culture behind disposable model. We have attempted to pinpoint the influence of socio-cultural factors -change, the speed of life, being temporary, life style, socio-cultural attitudes throughout the history, fashion, political influences and so on- in emergence of disposable products. We have also tried to find out the influence of objective factors -technology, function, economy, production methods, hygiene, and ecology) on designing disposable products. In the second section, the emergence of and development of disposable products are surveyed throughout the history. The disposable model is examined as a method in industrial design. We have noticed that the most significant characteristic of disposable products is their life-time. We have scrutinized the influence of their short life-time to the product's life circulation. Besides, the identification link which is established with the disposable products is reviewed and the language of form produced by this link is investigated. In the conclusion, the position and the projection of the disposable products in the field of industrial design are named. rv