Erişkin intrakranial supratentorial glial tümör olgularında postoperatif rezidiv tümör ve postoperatif değişikliklerin magnetik rezonans görüntüleme ile saptanması

Abstract

ÖZET AMAÇ: Supratentorial glial tümör nedeniyle öpere olan erişkin olgularda erken postoperatif MRG incelemesinin rezidiv tümör saptamasındaki yeri ile sensitivite ve spesifisitesini araştırmak, erken dönemde rezidiv tümörü operasyona bağlı değişikliklerden ayırd etmede yerini belirlemektir.Ayrıca rezidiv tümör ve operasyona bağlı değişiklikler, preoperatif kitleye bağlı gelişen bulgulardaki değişikliklerle radyoterapiye bağlı ortaya çıkan bulguların, gecikmiş rezidiv ve rekürrensin takip MRG incelemeleriyle değerlendirilmesidir. GEREÇ VE YÖNTEM: Supratentorial glial tümör nedeniyle öpere olan erişkin 50 olgunun preoperatif ve erken postoperatif MRG incelemleri(ilk 48s içerisinde) ile 1, 3 ve 6. aylar ile 1. yıldaki takip MRG incelemeleri retrospektif olarak değerlendirilmiştir. 50 olgunun 22'si kadın 28'i erkek olup yaş ortalamaları 42.8(19- 69) idi. Histopatolojik olarak olguların 19 tanesi GBM, 13 tanesi astrositoma, 9 tanesi oligodendroglioma, 5 tanesi oligoastrositoma, 2 tanesi ganglioglioma, 1 tanesi pilositik astrositoma ve 1 tanesi de subependimoma idi. Olguların histolojik tanıları ve evreleri WHO 1993 sınıflamasına göre yapılmıştır. BULGULAR: EPMR incelemelerde 50 olgunun 15'inde rezidiv saptanırken 35'inde rezidiv izlenmemiştir. Takip postoperatif MRG incelemelerde 9 olguda gecikmiş rezidiv ve 1 olguda rekürrens saptanmıştır. 25 olguda ise EPMR ve geç postoperatif MRG incelemelerinde rezidiv, gecikmiş rezidiv ya da rekürrens saptanmamıştır. Rezeksiyon yatağında 50 olgunun 40'ında opaklaşma saptanırken 10'unda saptanmamıştır. Rezidiv, gecikmiş rezidiv ya da rekürrens saptanan 25 olgunun hepsinde de EPMR incelemelerde rezeksiyon yatağında opaklaşma saptanırken bu opaklaşmaların 2'si ince lineer, 4'ü kalın lineer ve 19'u ise kalın lineer-nodüler patternde idi. Operasyon sahasında EPMR'de 46 olguda ödem saptanırken 4 olguda ödem izlenmemiştir. Preoperatif incelemlere göre ödem 32 olguda aynı kalmış, 12 olguda azalmış ve 6 olguda ise artmıştır. EPMR'de ödem saptanan 46 olguda geç postoperatif MRG'de ödem 8 olguda aynı kalırken, 8 olguda artmış ve 30 olguda ise azalmıştır. Orta hattan şift EPMR'de 50 olgunun 24'ünde izlenmiştir. Preoperatif incelemeler göre şift 23 olguda aynı kalmış, 23 olguda azalmış ve 4 olguda ise 80artmıştır. Geç postoperatif MRG'de şift olan 26 olgunun 22'sinde orta hattan şiftte azalma, 2'sinde artma saptanmış ve 2 olguda ise değişikliklik izlenmemiştir. Dural opaklaşma EPMR'de 46 olguda saptanmıştır.Dural opaklaşma en geç 1. yıldaki geç postoperatif MRG incelmelerde kaybolmuştur. Ventrikül basısı EPMR'de 31 olguda izlenirken preoperatif incelmelere göre 1 1 olguda aynı kalmış, 2 olguda artmış ve 37 olguda ise azalmıştır. Geç postoperatif MRG incelemelerde ventrikül basısı 31 olgunun 1'inde artmış, 7'sinde aynı kalmış ve 23'ünde azalmıştır. Operasyon sahasında kan 50 olgunun 12'sinde(%24) saptanmıştır. Takip incelemelerde tüm olgularda kan 1. aydan itibaren kaybolmuştur. Ekstraaksiyel olarak kan(subaraknoid/subdural) 50 olgunun 3'ünde(%6) izlenirken ekstraaksiyel sıvı kolleksiyonu 9 olguda(%18) saptanmıştır. Ekstraaksiyel kan ve sıvı kolleksiyonu takip incelemelerde 1. aydan itibaren kaybolmuştur. Takip incelemelerde radyoterapi alan 47 olgunun 14'ünde(%29.9) radyoterapiye sekonder değişiklikler saptandı. 14 olgunun 4'ünde radyasyon nekrozu saptanırken 11 olguda beyaz cevherde yaygın sinyal artışı saptanmıştır. 1 olguda hem radyasyon nekrozu hemde beyaz cevher sinyal artışı mevcuttu. incelenen 50 olgunun 6'sı tekrar öpere olmuştur. Olguların 4'û ise 1 yıl içerisinde kaybedilmiştir. 1 olgu postoperatif 6. ay içerisinde, 1 olgu postoperatif 7. ay içerisinde ve 2 olgu da postoperatif 9. ay içerisinde kaybedilmiştir. SONUÇ: Sonuç olarak EPMR incelemesi rezidiv ve gecikmiş rezidiv saptanmasında oldukça yüksek sensitivite ve spesifisiteye sahip bir inceleme yöntemidir. Bu nedenle intrakranial supratentorial glial tümör nedeniyle öpere olan yetişkin hastalarda EPMR incelemesi rutin olarak gerekli bir inceleme yöntemidir. 81

SUMMARY PURPOSE: To evaluate role of early postoperative MRI(EPMR) in detection of residual tumors in adult patients operated due to supratentorial glial neoplasms. Also to show sensitivity and spesificity of EPMR in detecting residual tumors. Moreover we intend to show role of EPMR to differentiate between residual tumors and postoperative changes together with time course of postoperative changes and preoperative findings related to the tumors. We also evaluate changes related to radiotherapy. MATERIALS AND METHODS: We reviewed preoperative MRI and EPMR(within first 48 h) together with 1, 3 and 6th moths and 1st year follow-up MRI studies of 50 adult patients operated due to supratentorial glial tumors. 22 of 50 patients were women and 28 were men. Mean age was 42.8(19-69). Histopathologically 19 pateints had GBM, 13 patients had astrocytoma, 9 patients had oligodendroglioma, 5 patients had oligoastrocytoma, 2 pateints had ganglioglioma, 1 pateint had pilocytic astrocytoma and 1 patient had subependymoma. Classification and grading of tumors had done according to WHO 1993 classification. RESULTS: EPMR showed 15 residuel tumors in 50 patients. Follow-up MRI detected regrowth in 9 patients and recurrence in 1 patients. In 25 patients, residual, regrowth and recurrence tumor were not found with EPMR and follow-up MRI studies. EPMR showed enhancement of resection bed in 40 of 50 patients. In EPMR 46 of 50 patients had edema at operation site. Compared with preoperative MRI, in EPMR edema had increased in 6 patients, decreased in 12 patients and was same in 32 patients. In follow-up studies, edema had increased in 8 of 46 patients, decreased in 30 of 46 patients and in 8 of 46 patients edema was same as EPMR. Dural enhancement was seen in 46 of 50 patients. Midline shift was present in 24 of 50 patients in EPMR. 31 of 50 patients showed ventricular compression in EPMR. Hemorrage at the operation site was detected in 12 of 50 patients. Extraaxial blood detected in 3 of 50 patients and extraaxial fluid collection was seen in 9 of 50 patients in EPMR. In follow-up MRI, 14 of 47 patients received radiotherapy showed canges secondary to radiation. In 4 of 14 patients radiation necrosis had detected and in 11 82of 14 patients diffuse white matter signal increase were detected. 6 of 50 patients were reoperated. 4 of 40 patients had died during follow-up. CONCLUSION: EPMR has a high sensitivity and specificity in detection of residual and regrowth tumors. Therefore we recommend EPMR studies in adult patients operated due to supratentorial glial tumors. 83