Hacı Beşir Ağa Darülhadisi`nin koruma uygulaması sorunları üzerine bir değerlendirme

Abstract

ÖZETYüzyıllardan beri varlığını sürdüren ve ilk Osmanlı sur dışı yerleşmesi olan Eyüp'teyer alan Hacı Beşir Ağa Darülhadisi; Osmanlı son dönem külliyelerindenolup,medrese merkezli kompleks yapılar grubunda değerlendirebileceğimiz programve boyut olarak küçük bir yapı topluluğudur. Sıbyan mektebi,kütüphane vemedreseden oluşan külliye, günümüzde oldukça harap durumda olup medresebölümünün bir kolu ile revakları günümüze ulaşmamıştır.Hacı Beşir Ağa Darülhadisi'nin koruma uygulaması sorunları üzerine birdeğerlendirmeyi kapsayan bu çalışma beş ana bölümden oluşmaktadır.Birinci bölümde; yapının darülhadis medresesi olması nedeniyle Osmanlı dönemieğitim yapılarına kısaca değinilerek darülhadislerin tanımı yapılmıştır.İkinci bölümde; Hacı Beşir Ağa Darülhadisi'nin genel tanımı yapılarak külliyeyioluşturan yapılar;konum,plan,cephe,yapım sistemi özellikleri açısından incelenmişve yapı grubunun günümüzdeki bozulmaları ortaya konularak rölöve projesihazırlanmıştır.Üçüncü bölümde; İstanbul'daki aynı dönem anıtsal yapıları içinde Hacı Beşir AğaDarülhadisi'nin yeri değerlendirilerek plan özellikleri ve yapı elemanları açısındangenel bir tipoloji oluşturulmuştur.Dördüncü bölümde; yapının yok olan kısımlarını tamamlamak için yazılı ve görselbelgeler ile tipoloji çalışmaları sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda HacıBeşir Ağa Darülhadisi'nin restitüsyonu hazırlanmıştır.Beşinci bölümde;günümüzde harap durumda olan Hacı Beşir Ağa Darülhadisi'ninyeniden ihya edilebilmesi için yapıda saptanan hasarların giderilmesine yönelikmüdahale yöntemleri belirlenerek restorasyon projesi hazırlanmış ve yapınınrestorasyon uygulamasına yönelik bir çalışma önerilmiştir.IVSonuç bölümünde; korunması gerekli kültür varlığı olarak Hacı Beşir AğaDarülhadisi'nin önemine değinilerek yapının koruma önerisi üzerine uygulamaçözümleri değerlendirilmiştir.V

SUMMARYHacı Beşir Ağa ?Darülhadisi? (school where the traditions of Islam are taught) thatmanaged to keep its existence for centuries and is located in Eyüp that is the firstOttoman settling outside the city walls; is one of the ?külliye?-building complex (acollection of buildings of an institution, usually composed of schools, a mosque, alunatic asylum, hospital, kitchen, etc) dated from Late Ottoman Period. It is a small-scaled group of buildings in the aspect of programme and dimension that we canclassify in the medresse (Muslim theological high school)-centred complex ofbuildings. The complex that consisted of a primary school for the boys, a library anda theological high school, is in a quite poor condition today. A branch of thetheological high school and its portico haven?t managed to survive today.This study that includes an evaluation on the concerns of the conservation of theHacı Beşir Ağa Darülhadisi consists of five main chapters.In the first chapter, as the building is a ?darülhadis? (school where the traditions ofIslam are taught) complex, a description of darülhadis has been made after a briefclassification of educational buildings of the Ottoman period.In the second chapter, a general description of the Hacı Beşir Ağa Darülhadisi hasbeen made, the buildings that make up the complex have been examined in the aspectof location, plan, façade, construction system properties. A measured drawing of thebuilding complex that displays the decays of today has been prepared.In the third chapter, the place of the Hacı Beşir Ağa Darülhadisi among themonumental buildings of the same period has been evaluated and a general typologyin the aspect of plan characteristics and building elements has been made.In the fourth chapter, the restitution project of the Hacı Beşir Ağa Darülhadisi hasbeen prepared depending on the data obtained from published and visual documentsand the typology work for completing the missing divisions of the building.VIIn the fifth chapter, for the rehabilitation of the Hacı Beşir Ağa Darülhadisi, themethods of intervention to restore the damage observed within the building havebeen chosen, a restoration project has been drawn and a proposal about therestoration application of the building has been made.In the conclusion chapter, the importance of the Hacı Beşir Ağa Darülhadisi ascultural heritage that should be conserved has been underlined and the applicationalsolutions about the conservation proposal have been discussed.VII