Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç tedavisi uygulamaya özendirilmesi

Abstract

1. ÖZET Akılcı olmayan ilaç kullanımı bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli bir sağlık sorunudur. Bu sorunun seçilmiş bir bölgede araştırılması ve bir grup hekimin rasyonel farmakoterapi ilkeleri konusunda eğitilerek, öğrendiklerini uygulama becerilerinin gözlenmesi amaçlanmıştır. Birinci basamakta sağlık hizmeti veren pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı (AİK) ilkelerini ne düzeyde uyguladıkları, üst solunum yolu enfeksiyonları ve esansiyel hipertansiyon indikasyonlan üzerinden incelenmeye çalışılmıştır. Durum tespitinin ardından müdahale grubuna AİK eğitimi verilmiş, bu eğitimin yakın ve uzun dönem sonuçlan eğitim öncesi ve sonrası, yakın ve uzun dönem sonuçlarıyla karşılaştınlmıştır. Girişimin sonuçlan, araştırmada eş zamanlı çalışılan kontrol grubuyla da karşılaştınlarak pratisyen hekimlerin AİK eğitiminden ne ölçüde etkilendikleri randomize kontrollü bir çalışma ile değerlendirilmiştir. Bu amaçla değerlendirmede hekimlere ve bu hekimlerin tedavisini düzenlediği hastalara anket uygulanmış, aynca hastalann reçeteleri de incelenmiştir. Her iki gruptaki hekimlerin de girişim öncesinde AİK ilkeleri açısından bilgi tutum ve davranışlannın yetersiz olduğu gözlenmiştir. Müdahale grubuna uygulanan AİK eğitimi başanlı geçmiş ve bu eğitimi alan hekimler tarafından benimsendiği tespit edilmiştir. Girişimin yakın dönem sonuçlannda, AİK eğitiminin başanlı olduğu ancak uzun dönemde bu başannın azaldığı gözlenmiştir. Eğitim uygulanmayan kontrol grubunda ise genel olarak değişim gözlenmemiştir. Elde edilen sonuçlara göre AİK ilkelerini uygulayan hekimlerin hastaya yaklaşımı, tedavi seçimi ve sunumu diğer hekimlere göre çarpıcı bir biçimde olumlu yönde değişmektedir. AİK eğitimi alan hekimlerin yakın dönemdeki başanlannın uzun dönemde azalması uygulanan AİK eğitiminin sürekli tıp eğitimi kapsamında ele alınıp, belirli aralıklarla tekrarlanması gerektiğini göstermektedir. Bu eğitimin yaygınlaştırılması ve sürekli hale getirilmesi durumunda, ülkemizdeki sağlık sorunlannın çözümüne önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

2. SUMMARY Irrational use of drugs has been regarded to be a major problem in the world and in our country. This problem was investigated in physicians, who were taught rational pharmacotherapy by evaluating the skills that the physicians developed during education. In this study, the extend of rational use of drug (RUD) in selected indications such as upper respiratory tract infections and hypertension by the general practitioners taking part in the primary health care was investigated. Following the establishment of the situation, an RUD course was given to the intervention group. In order to evaluate how the general practitioners were affected by the RUD course, the control group was studied simultaneously in a randomised controlled study setting. Early and later outcomes of this education were compared to the pre and post-study situations by analysing the patient and the physician questionnaires and the prescriptions. It was observed that the RUD knowledge of general practitioners in both groups was inadequate before the intervention. It was noted that the RUD course for the intervention group was beneficial since the general practitioners in this group adopted these principles. Although the early results of intervention showed that RUD course was successful, it was seen that this success decreased in the late period. No alteration was observed in the control group whom no education was given. Our data showed that the patient approach, the choice and the management of therapy of general practitioners improved in a better way when compared to the colleagues who do not follow RUD principles. The RUD education should be considered as a part of continuous post-graduate medical education and repeated at certain intervals. The use of this education is thought to have important roles in finding solutions for health problems of our country.