Normotansif ve hipertansif sıçanlarda oluşturulan hemorajik şokta oksotremorinin iyileştirici etkisinin ve vazopressin düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

1. ÖZET: Kan basıncının kontrolü periferik ve santral mekanizmaların rol oynadığı ve birbirleri ile etkileştiği karmaşık ve çok yönlü bir süreçtir. Bu mekanizmaların aydınlatılması için girişilen çalışmalarda santral sinir sistemindeki kolinerjik reseptörlerin kan basıncının düzenlenmesinde önemli roller üstlendikleri ve bu reseptörlerin uyarılmasının kan basıncını yükselttiği gösterilmiştir. Kolinomimetiklerin kan basıncı üzerindeki bu etkilerinden hipertansiyonun oluş mekanizmasının aydınlatılmasında yararlanılmıştır. Ayrıca kolinomimetik lerin kan basıncını artırıcı etkileri hipovolemik şok modellerinde de araştırılmış ve hem kan basıncında hem de yaşama oranlarında artış yaptıkları gösterilmiştir, öte yandan vücutta suyun tutulmasında önemli bir hormon olan vazopressin böbrekteki ve damarlardaki etkileriyle kan basıncında artış meydana getirmektedir. Hipovolemik koşullarda vazopressin yapımı artmakta ve kan basıncı yükseltilmeye çalışılmaktadır. Sunulan çalışmada her iki cinsiyetten Sprague-Dawley susu sıçanlar kullanılmış ve nefrektomi-DOCA-tuz yöntemi ile hipertansiyon oluşturulmuştur. Gerek normotansif gerekse hipertansif sıçanlardan kan alınarak hemorajik şok oluşturulmuş ve intravenöz yoldan oksotremorin (50 u.g/kg) uygulanarak kan basıncı ve yaşama oranlarındaki değişiklikler kaydedilmiştir. Ayrıca plazma örnekleri /Atoplanarak vazopressin düzeylerindeki değişiklikler ölçülmüştür. Bir kolinomimetik madde olan oksotremorin, her iki grupta da hemorajik şok sırasında kan basıncını ve 60 dakikalık yaşama oranını artırmıştır. Plazma vazopressin düzeyleri tüm sıçanlarda hemorajik şok sırasında artmış, oksotremorin uygulaması ise bu artışı engellemiştir. Oksotremorinin tüm etkileri hipertansif hayvanlarda daha abartılı ortaya çıkmıştır. Periferik muskarinik etkilerin önlenmesi amacıyla sıçanlara önceden metilatropin uygulanmış olduğundan oksotremorinin hemorajik şoktaki ortalama kan basıncı ve 60 dakikalık yaşama oranları üzerine olan düzeltici etkilerinin santral sinir sisteminde bulunan kolinerjik reseptörlerin uyarılmasına bağlı olarak ortaya çıktığı, vazopressin düzeylerinde şoka bağlı artışı önlemesinin ise vazopressin salınımı üzerinde uyarıcı etki gösteren hipotansiyonun düzeltilmesinden kaynaklandığı sonucuna varılmıştır.

2. SUMMARY: The control of blood pressure is a complex process in which central and peripheral mechanisms play role. It has been demonstrated that the central cholinergic receptors were involved in the central regulation of blood pressure, the stimulation of these receptors cause an increase in blood pressure. The pressor effects of cholinomimetics have provided a major benefit in the studies that have been made to clarify the mechanisms of central hypertension. The pressor effects of cholinomimetics have been studied in the hypovolemic shock models and their effects on the increase of blood pressure and the survival rate were shown. On the other hand vasopressin a hormone maintaining water balance of body, also exerts vasopressor effects on the vasculature and causes an increase in blood pressure. Increased synthesis and release of vasopressin help to restore the blood pressure in the hypovolemic conditions. In the present study, Sprague-Dawley rats of both sexes were used. DOCA-salt method was used in rats for the induction of hypertension. Both normotensive and hypertensive animals were bled (2.15 ml/100 g, approximately 50 % of total blood volume) to mimic the hemorrhagic shock in experimental conditions. After the stabilization of mean arterial pressure at 20-25 mm Hg, cholinomimetic oxotremorine (50 ug/kg) was administeredto the rats by the intravenous route and the chances in the blood pressure and 60 minute survival rate were recorded. In addition plasma samples were collected and vasopressin levels were analysed. Oxotremorine increased mean arterial blood pressure and survival rate in hemorrhagic shock in both normotensive and hypertensive groups. Plasma vasopressin levels were elevated in hemorrhagic shock (compared with the basal levels) in all groups but after the injection, oxotremorine blocked the increases in vasopressin levels whereas the vasopressin levels remained elevated in control groups (saline was administered as treatment). All effects of oxotremorine were exaggerated in the hypertensive groups than the normotensive groups. The positive effects of cholinomimetic oxotremorine on mean arterial pressure and 60 minute survival rate are mediated via central cholinergic receptors as the rats were pre-treated with methylatropine. The probable mechanism in the supression of increase in vasopressin release by oxotremorine is that the increase in blood pressure which has an inhibitory effect on vasopressin release.