Havza planlaması ve yönetimi

Abstract

Donella Meadows ve arkadaşlarının 1972 yılında hazırladıkları ?Büyümenin Sınırları?araştırması dünyanın taşıma kapasitesini gündeme getirerek dikkatleri kalkınma veçevre ikilemlerine çekmiştir.Büyümenin sınırları araştırması çok büyük yankılar yaratmış, kalkınma ve çevrearasındaki ikilemlere çözümler üretilmek amacıyla birçok uluslararası toplantıdüzenlenmiştir. Kalkınma ile çevresel koruma arasında bir dengenin kurulmasıgereksinimi sürdürülebilir kalkınma paradigmasını doğurmuştur.1992 yılında Rio de Janerio'da düzenlenen Kalkınma ve Çevre Konferansı'ndasürdürülebilir kalkınma hedefleri olan sosyal, ekonomik ve çevresel koşullarınplanlanmasında ve yönetilmesinde en uygun coğrafi birim olarak havzalar işaretedilmektedir.Fiziksel bir birim olarak havzalar, iklim ve bitki bölgeleri gibi diğer doğal bölgelerlebütünlük göstermekte, doğal sınırları içinde bir ekosistem oluşturmaktadır. Havzaölçeğinde planlama ve yönetim ile ekosistemlere bütüncül bir yaklaşımsağlanabilmektedir.Bu çerçevede çalışmanın birinci bölümünde, bu çalışmanın çıkış noktasının ve buçalışma ile ulaşılmak istenen hedeflerin belirlendiği bir giriş yapılmaktadır.İkinci bölümde,çevre ve kalkınma tartışmalarının yoğunluk kazandığı bölge ölçeğindesürdürülebilir gelişmenin koşullarının belirlenebilmesi amacıyla öncelikle çevre-ekoloji-ekosistem kavramları ele alınmakta, daha sonra bölge planlamada yaşanan değişimlerincelenerek bölgesel kalkınma-çevre ikilemi üzerinde durulmaktadır. Son olaraksürdürülebilir bölgesel kalkınma ve sürdürülebilir bölgesel planlamanın koşulları ortayakonmaya çalışılmaktadır.Üçüncü bölümde, sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin gerçekleştirilmesinde en uygunölçek olarak öne çıkan havzaların genel bir tanımı yapıldıktan sonra havzaların birplanlama ve yönetim birimi olarak nasıl ortaya çıktığı üzerinde durulmakta, havzaplanlaması ve yönetimi yaklaşımlarının genel bir çerçevesi çizilmekte, dünyada havzaplanlaması ve yönetimi deneyimleri incelenmektedir.Dördüncü bölümde, Türkiye'de havza planlaması ve yönetiminin koşulları belirlenmeyeçalışılmaktadır.Beşinci bölümde, çalışmanın sonuçları ortaya çıkarılmaktadır.Altıncı ve son bölümde genel bir değerlendirme yapılmaktadır.

The research named `Limits to Growth`, which is prepared by Donella Meadows andhis friends in 1972, has taken attention to dilemmas between development andenvironment by presenting load capacity of the earth.The research made such an impact that many international meetings are held to offersolutions to dilemmas between development and environment. The requirement of thebalance between development and environmental protection produced the developmentparadigm.Basins are suggested as the optimum geographic unit for plannning and management ofsocial, economic and environmental conditions having sustainable development goals atDevelopment and Environment Conference 1992 in Rio de Janerio.As a physical unit, basins show integrity with climate and plant areas. Therefore theycreate an ecosystem in their natural frontiers. Planning and management in a basin scaleallows us a solid approach for ecosystems.The first part of this work gives an introduction for the subject and the objectives of theeffort are specified.In the second part, environment-ecology-ecosystem notions are discussed to determinethe conditions for sustainable development. Then, changes in area planning areexamined to discuss the areal development-environment dilemma. Lastly, sustainableareal development and conditions of sustainable areal planning are investigated.In the third part, after making a definition of basins, which is seen as the optimumchoice for reaching the aims of sustainable development, how basins are emerged as aplanning and management unit is mentioned, the approaches for basin planning andmanagement are outlined, basin planning and management samples in the world areexamined.In the foth part, conditions of basin planning and management in Turkey are try to bestated.Results of the work are presented in the fifth part.Finally, a general discussion is made in the last part.