Bay-bayan giyim mağazalarında tasarım kriterleri ve mekan kimliğine etkileri

Abstract

ÖZET Mimari bir eylem olarak, insan faaliyetlerini barındırmak amacıyla çevrenin düzenlenmesidir. Meslek olarak ise, toplumun yapısına, gereksinim ve ekonomik verileri ile teknolojik gelişmelerine bağlı olarak, insanların yaşamasını kolaylaştırmak amacıyla barınma, dinlenme, çalışma, eğlenme gibi eylemlerini sürdürebilmelerini sağlamak için mekanlar düzenleme sanatıdır. İnsanlar bu eylemlerini ve bu eylemlere bağlı gereksinimlerini nesnel ve/veya öznel gereçlerle sağlayarak sürdürürler. Bu gereçler ise yine tanımlanmış, pazarlama amacına yönelik olarak tasarlanmış mekanlarda yer alır ve kullanıcıya sunulur. Bu nedenle de mekanların (açık veya kapalı) bir işlevi söz konusu olup, bu işleve bağlı biçim, ölçü, malzeme ve benzeri ile tanımlanır. Açık pazarlardan başlayarak gelişen alışveriş mekanları ülkemizde ve dünyada son birkaç yıl içinde önem kazanan ve sayıları gittikçe artan mekanlardır. Burada amaç, birden fazla ihtiyacın karşılanabileceği çok sayıda mağazayı, yeme-içme ve eğlence birimlerini, galeri, showroom ve ofislerle bir araya getirerek insanların uzun süre vakit geçirebileceği yarı ticari, yarı turistik kompleksler yaratarak şehrin ticari yapısını olumlu yönde etkilemektir. Bu mimari yapı içerisinde yer alan en önemli birimler, çeşitli konularda satış yapan mağazalardır. Bu farklılık içerisindeki birimlerin konum olarak birbirleri ile ilişkileri ve ticari açıdan etkileşimlerinin yanısıra, bu mekanlardaki tasarım kriterlerinin değerlendirilmesi sayesinde iç mimari öğeler ve çevre faktörlerinin etkisi konusu açıklık kazanacaktır. Bu bağlamda, çalışmayı oluşturan dört bölümde şunlar aktarılmaya çalışılmıştır: 1. bölümde; alışveriş işlevinin ve perakendeciliğin tarihçesi ele alınmıştır. Öncelikle alışverişin tanımı yapılmış ve ilk olarak nasıl ortaya Içıktığı anlatılmıştır. Bunun ardından da alışveriş mekanlarının tarihsel gelişimi ele alınmıştır. 2. bölümde; mağazalarda tasarım kriterleri ve uygulama yöntemleri incelenirken konunun pazarlama boyutu ve tüketici davranışları yönüyle de ele alınması gerektiği ortaya çıkmıştır. Pazarlama kavramı, sistem ve planlaması ile ürün, fiyat, promosyon ve dağıtım üzerinde durulmuş, pazar ve tüketici özellikleri ele alınmıştır. Tüketici davranışları da psikolojik ve sosyolojik etkenler çerçevesinde satın alma karar süreci ile beraber incelenmiştir. 3. bölümde; bay - bayan giyim mağazalarının tasarım sürecindeki etkenler ve mekan organizasyonu incelenmiştir. Görsel algıyı destekleyen faktörler olarak renk ve aydınlatma konularına da değinilmiş, iç mekanda yer alan mobilyalar olarak teşhir ve sergileme elemanları üzerinde durulmuştur. Son bölüm olan 4. bölümde ise, günümüz alışveriş mekanlarının yeni çehresi tanımlanmış, mağaza tasarımı ve ürün prezantasyonunun eskisinden çok daha önem kazandığı vurgulanmış ve bu çalışmadan çıkarılabilecek sonuçlar belirtilmiştir. n

ABSTRACT As an operation, architecture is arranging the environment for the purpose of sheltering humans activities. And as a profession it is the art of creating spaces which facilitates the functions like living and working as well as the functions of the social life related to the people's origin, needs, demands and economical data. For the activities mentioned above and the needs related to these activities people must have some materials which we call now `the products`, that are also placed and displayed in well designed spaces which serves the aim of marketing. For this reason these spaces have a function and they must be expressed with their forms, dimensions, materials and so on. Beginning from the bazaars of the old centuries the shopping places, which had a great development since then especially within the recent decade, are also increased in their number. In this age of centralization of cities and the diversification of life styles, commerce manages to keep a firm link between supply and demand. Commerce appears in every activity from business conditions to food, leisure and the service industry and acts as a communication medium between the basic of trade and all of its diversified field. From this point of view the places like restaurants, cafes, galleries, showrooms and offices are all coming together in the architectural forms of shopping centers. But the most important units among them are the stores which deal in various subjects. By considering their location and the relation between the other surrounding neighborhoods we must analyze the designing concepts for these interior spaces as well as their environmental considerations. mThis study is composed of four chapters: Chapter I: The history of retailing and the historical development of the commercial buildings beginning from the eighteenth century till today's market places which are named as shopping centers, chain units and so on. Chapter II: While developing a program and later the plan for a retail store we have to create as a designer; think as a merchant and act as a customer. The designer's proposed solutions can be evaluated in relation to these basic merchandising concepts. By the way the design concepts in two sub/topics which are marketing and customer behavior. Chapter m: Within this context the scope of this study is especially condensed on specially designed shops, dealing with women's and men's wear. Chapter IV: In the conclusion together with the new meaning of shopping places it is mentioned that the design of a store and its merchandise presentation is more important than ever before. Retailing is the focus of our market driven economy. Store design in this decade will reflect the verve and creativity of this dynamic industry. IV