Kentel kamusal mekanda değer yaratma yaklaşımında katılımcı bir model önerisi

Abstract

Tez bütününde, günümüz kentlerinde yerel ve global ölçeklerde yaşanandeğişimlerin kentsel kamusal mekanlara yansıması ile yaşanan sorunların çözümüneve kentsel geliştirmenin ve yenilemenin önemli mekansal aracı olan kentsel kamusalmekanların yeniden değer kazanımına yönelik sosyal açıdan değer yaratmaparametrelerinin ve bu toplumsal hedeflerin gerçekleştirilmesinin aracı olaraktoplumsal tasarım olgusunun tanımlanması ve bu bağlamda özel açılımlargeliştirilerek öneri örgütlenme modeli ortaya konması amaçlanmıştır.Çalışmanın giriş bölümünde; genel yaklaşım, amaç, kapsam ve araştırmanın yöntemikonuları yer almaktadır. Kamusallık / değişimi, kamusal mekan / değişimikonularında tanım ve kavramların verildiği birinci bölümde çalışmanın düşünseltemelleri ve oluşturulan çerçevenin temel kavramlarının ele alınışı ile ilgili konulartanımlanmaktadır. İkinci bölümde; günümüzde kentsel kamusal mekanlarda yaşanansorunlara çözüm bulmak ve mekan kalitesini artırmak amacıyla öneri çerçeveninkuramsal temellerini oluşturan kentsel kamusal mekanın yeniden kazanım süreci,ekonomik, ekolojik ve sosyal açıdan değer yaratma yaklaşımları ortaya konmaktadır.Üçüncü bölümde toplumsal açıdan değer kazanımında yenilikçi yaklaşım vetoplumsal tasarım olgusu çerçevesinde katılımcı tasarım süreci, sürecin aktörleri,ekonomik, ekolojik ve sosyal açıdan değer yaratma kriterlerine yaklaşımları,toplumsal tasarım hedefleri olarak tanımlanan sosyal açıdan değer yaratmaparametreleri ve çok yönlü mekansal analiz kriterleri tasarım değerlendirme / projeirdeleme kriterleri olarak tanımlanmaktadır.Dördüncü bölümde; Taksim-Şişli aksında gerçekleştirilen cephe rehabilitasyon veçevre düzenleme projelerinin kentsel tasarım analizleri ve tasarım değerlendirmekriterleri kapsamında irdelenmesi çalışmaları yer almaktadır. Proje irdelemeçalışmaları aracılığıyla, alan araştırması sonucu elde edilen veriler, beşinci bölümdeönerilecek kuramsal ve eylemsel çerçevenin proje geliştirme boyutunda nasıldeğerlendirilebileceği konusunda açılımlar sunmaktadır.Beşinci bölümde; kentsel geliştirmenin önemli mekansal aracı olarak kentselkamusal mekanların çok yönlü değer kazanımına yönelik, ülkemiz koşullarındauygulanabilme yeteneğine sahip öneri örgütlenme modeli tanımlanmaktadır. Kentselkamusal mekanların sosyal açıdan değer kazanımına yönelik toplumsal tasarımolgusu çerçevesinde yeni katılımcı ortam ve kurumsal / yasal araç ve düzenlemelermodelin önemli bileşenleridir. Tüm toplum kesimleri fikir üreten, karar veren ve işüreten olarak sürece dahil etmeyi, bir anlamda kentsel güç birliği oluşturmayıhedefleyen öneri model kapsamında, gelişme dinamiklerinin harekete geçirilmesine,kaynak ve potansiyellerin etkin kullanımına ve tüm toplum tarafından paylaşılanvizyon gelişimine yönelik stratejik açılımlar ülkemiz şartlarında kentsel kamusalmekanların değer kazanımında önem taşımaktadır.Altıncı bölümde de; çalışmanın genel sonuç ve değerlendirmeleri ile öneriörgütlenme modeli çerçevesindeki önermelerin hayata geçirilmesinde gerekli olanbilgi ve araçların geliştirilmesi amacıyla İstanbul özelinde yapılması gerekli olançalışmalara ilişkin öneriler yer almaktadır.Anahtar kelimeler: kentsel kamusal mekan, değer yaratımı, sosyal boyut, katılımcıtasarım süreci, toplumsal tasarım.

According to thesis, for solving the problems which are ought to the changes at localand global scales in the cities and also in urban public spaces and for adding value tourban public places which are the main tools of urban development and regeneration.The parameters of adding value in social aspect are the aims of community design.The thesis aimed to explain community design, it?s components and in this context todevelop a proposal organizational model for adding value to the urban public spaces.In the introduction, the general approach, global, scope and methodologies of thestudy are described. In the first chapter, definitions and concepts are given accordingto publicity / changes, public spaces / the changes of public spaces which addressesthe conceptual foundations, specific approach and viewpoint and the handling of theunderlying concepts of the framework to be introduced in the second chapter, forsolving the main problems of urban public spaces and increasing the quality ofspaces, the process of regeneration and the approaches of adding value in economic,ecologic and social aspects, which are the conceptual foundations of proposedframework, are explained. In the third chapter, according to new approaches ofadding value in social aspect and the concept of community design, participatorydesign process, the components of process, stakeholders of process, the approachesof stakeholders to the economic, ecologic and social adding value criterias and in thiscontext design evaluation criterias are described. The fourth chapter presents the casestudy researches. In Taksim-Şişli axes urban design and facade rehabilitationprojects are evaluated in context of urban design analysis and design evaluationcriterias, which are described according to conceptual researches of study. Theresults of the case study researches present new approaches of how the conceptualand practicable framework can be evaluated at the level `project development?dimension.In the fifth section, as an essential tools of urban development urban public spacesshould be added values. For adding values proposed organizational model, which iscapable of implementation in the special conditions prevailing Turkey, is developed.To add values in social aspects in context of community design; participatoryprocess, structural / legal tools and reforms are important components of model.Urban task force is also an important input of the model. urban task force intendsworking together with all community groups in the all sections of the process from`project development? to `implementation and evaluation?. In context of model, thestrategic approaches which include the aims of the activation of developmentdynamics, the efficient usage of sources and potentials and the development sharedvision, are important for adding values in urban public spaces in the specialconditions of our country. The sixth chapter addresses the general consequences andevaluations, the necessary conditions, informations, tools, which are developed in thespecial conditions of Istanbul, for the viability of the proposal model and discussesthe needs to be done.Key words; urban open spaces, adding value, social dimension, participatory designprocess, community design.