Eyüp tekkelerinin mevcut durumunun değerlendirilmesi ve Sertarikzade Tekkesi için restorasyon önerisi

Abstract

Eyüp'e ilk olarak VI. yüzyılda, Bizans döneminde yerlesilmeye baslanmıstır. lkkuruldugu dönemde manastırların agırlıklı oldugu bölge, stanbul'un fethi sonrasıslam dini odaklı bir yapılasmanın gelistigi bir yerlesim haline gelmistir. Bu tezdeincelenen tekke yapıları da semtin gelisiminin önemli bir parçası olmustur.Tekke yapılarının bir kısmı cami, medrese gibi farklı islevlerle kurulmus, sonradantekke yapısı olarak kullanılmıs, bir kısmı ise kurulusundan tekkelerin kapatıldıgı1925 tarihine kadar tekke olarak varlıgını sürdürmüstür.Bu tezin konusu, günümüze kısmen de olsa ulasabilmis 28 tekkenin tarihsel ve mimarigelisimi ile bugünkü durumlarının incelenmesidir. ncelenen tekkelerden, oldukçaharap durumda olan Sertarikzade Tekkesi için bir öneri gelistirilmistir. Tekkenintevhidhane-türbe yapısının duvarları kalmıs, bitisigindeki selamlıgın büyük kısmı yokolmustur.Tekkelerin geçirdigi süreçlerin anlatıldıgı ve Sertarikzade Tekkesi örneginin detaylıolarak incelendigi bu çalısma üç bölümden olusmaktadır.I. Bölümde tekke tanımı yapılmıs, tekke yapılarının fonksiyonları, mekan kurgusu veisleyisine kısaca deginilmistir.II. Bölümde Eyüp ilçesinin tarihsel gelisimi, dini yapılarla semtin gelisimi arasındakiparalellik incelenmis, Eyüp'te kurulmus olan tekkelerin tarihsel ve mimari olarakgeçirdigi asamalar ve de bugünkü durumları anlatılmıstır.III.Bölümde Sertarikzade Tekkesi'nin genel tanımı yapılarak tekkeyi olusturan birimlerve günümüzdeki durumu incelenmistir.Yapının yok olan kısımlarını tamamlayabilmek amacıyla, yazılı ve görsel belgelerinısıgında Sertarikzade Tekkesi için restitüsyon önerisi hazırlanmıstır.VSertarikzade Tekkesi'nin yeniden ihyası için mevcut hasarların giderilmesi ve kayıpbölümlerin tamamlanmasına yönelik müdahaleler için bir öneri gelistirilmistir. Yapınınrestitüsyon önerisine uygun olarak restorasyon projesi hazırlanmıstır.Sonuç bölümünde ?Sertarikzade Tekkesi? örneginde Eyüp tekkelerinin bugünküdurumuna ve korunamama sebeplerine deginilmistir.

The first establishments in Eyüp have started in the VIth century in under theByzantium ruling. It has developed as one of the focal areas for divine buildings sincethen. Dervish Lodges, which is the subject matter for this thesis, has also helped Eyüpin this aspect.Some of the dervish lodges were built to serve as a mosque or madrasah, and were laterconverted to a lodge and some of them has started as lodges and served until they werebanned in 1925.This thesis analyzes the historical and architectural development, and the current statusof the 28 lodges in Eyüp that could exist partially up until now. It also covers anapproach for restoring Sertarikzade Lodge, which is in ruins now. The walls of theshrine and the maousoleum still exist, while the sheikh house next to it has very littleleft.This work is composed of five sections that cover various phases of the lodges and thedetailed case for the analysis of Setarikzade Lodge.The functions of the lodge buildings, site setup and operation is briefly covered in theIst Section.The comparative analyisis of historical development of Eyüp and the development ofdivine buildings in the district is covered in the IInd Section. And this section addressesThe current status and the historical and architectural changes of the existent and nonexistentlodgesIIIth Section addresses A restitution project has been prepared for Sertarikzade Lodgein order to complete the missing parts of the building, with the help of written andvisual references.A restoration project is prepared, and various methods for improving the damaged andmissing parts are propsed for re-establishment of Sertarikzade Lodge.VIIIn the Final Section, Sertarikzade Lodge is taken as a case to assess the current statusof the lodges and the reasons for not being able to protect the lodges fromdeterioration. Methods and actions for restoring or preserving damaged or non-existentlodges is also addressed in this final section.