Sıçan özofagusunda kostik hasarda serbest oksijen metabolitleri, nitrik oksit ve endotelin

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, sıçanlarda oluşturulan bir alkali özofagus hasarı modelinde, hasar geUşiminin serbest oksijen metabolitleri, nitrik oksit ve endotelin ile olan ilişkisi araştırılmıştır. Ayrıca NO düzeylerinde yapılan değişikliklerin hasar üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışmada 45 adet Wistar-Albino sıçan kullanılarak 6 grup oluşturulmuştur. Kostik hasar yapılmamış üç grup, kostik hasara maruz bırakılmış üç grup vardır: I-Sham (S) (n:7) kostik hasar uygulanmamış ve ilaç verilmemiştir. II-L-Arg-sham (SA) (n:7) kostik hasar uygulanmamış ve nitrik oksit öncülü L-arginin verilmiştir. ni-L-NAME-sham (SN) (n:7) kostik hasar uygulanmamış ve nitrik oksit sentaz inhibitörü L-NAME verilmiştir. IV- Kostik (K) (n:8) kostik hasar uygulanmış ve ilaç verilmemiştir. V- L-Arg-kostik (KA) (n:8) kostik hasar uygulanmış ve nitrik oksit öncülü L- arginin verilmiştir. VI- L-NAME-kostik (KN) (n:8) kostik hasar uygulanmış ve nitrik oksit sentaz inhibitörü L-NAME verilmiştir. Gruplarda anesteziyi takiben ağız yoluyla bir beslenme tüpü yerleştirilip distal özofagusta tespit edilmiştir. Mideye yapılan küçük bir keşi ile de buradan yine bir beslenme tüpü distal özofagusta iki tüp birbirine bakacak şekilde yerleştirilip tespit edilmiştir. Bu şekilde izole bir distal özofagus kompartmanı oluşturulmuştur. Sham gruplarında serum fizyolojik, kostik gruplarda % 50 sodyum hidroksit, 15 cm su basmcmda 2 dakika süre ile distal özofagus kompartmamna uygulanmıştır. Üaç uygulamaları laparatomi esnasında intraperitoneal yolla yapılmıştır. Hasan değerlendirmek amacıyla histolojik incelemeler ve kemüürninesans ölçümleri yapılmıştır. Ayrıca işleme maruz kalmış dokularda immünhistokimyasal boyama yöntemiyle doku endotelin düzeyi ölçülmüştür. 53Bu modelde histolojik incelemelerle hasar oluştuğu doğrulanmıştır. Hasar ile beraber serbest oksijen metabolitlerini gösteren luminol ve lusigenin düzeyleri artmıştır. Yine hasar ile doku NO düzeylerinde de artış saptanmıştır. Kostik hasar uygulanmış gruplarda histolojik olarak submukozal trombozun ilk 24 saat içinde geliştiği görülmüştür. Kostik hasar gruplarında perivasküler fibrinoid nekroz varlığı saptanmış, NO donörü uygulanan alkali hasar grubundaki artış ise anlamlı bulunmuştur. L-arginin verilen deneklerde ülser derinliğinin diğer gruplara göre daha fazla olduğu gözlenmiştir. Bu hem biyokimyasal olarak NO ve peroksinitritin artmasıyla hem de histolojik incelemelerle gösterilmiştir. Nitrik oksit sentaz inhibitörünün verilmesinin ise bir etkisi gösterilememiştir. Ancak L-arginin tek basma serbest radikallerde artışa neden olmuştur. Bu sıçanlarda histolojik olarak hasar gelişmediği için L-arginin'in tek başına serbest oksijen radikallerini artırdığı düşünülmüş ancak bu artışa yönelik yeterli bir açıklama getirilememiştir. Oluşturulan bu modelde, kostik hasarın doku endotelin düzeylerinde de artışa neden olduğu saptanmıştır. Diğer taraftan NO üretiminin artırılması NO düzeylerinde artış sağlamasına rağmen ET düzeylerinde azalmayla sonuçlanmıştır. NO üretimini azaltmak amacıyla L-NAME verildiğinde ise dokuda yine ET düzeylerinde azalma görülmüştür. Dolayısıyla NO ile ET arasında anlamlı bir ilişki saptanamamıştır. Sonuç olarak, bu çalışmada kostik özofagus hasarı ile dokuda serbest oksijen metabolitlerinde, NO'da ve ET'de artış saptanmıştır. NO düzeyinin alkali hasar anmda artırılması ise ET düzeylerinde azalmaya neden olmuştur. Diğer taraftan NO düzeylerinin azaltılması ile alkali özofagus hasarı ve ET arasında bir ilişki gösterilememiştir. 54