Hastanelerde radyasyona maruz kalan çalışanların çalışan güvenliği ve radyasyon güvenliği konusunda bilgi, tutum ve davranışları

Abstract

Girişimsel Radyoloji ve Nükleer Tıp vb. sayesinde insan sağlığına olumlu etkilerinin yanı sıra olumsuz sağlık sorununa da neden olmaktadır. Radyasyonun yararları ve risklerin dengelenmesi, radyasyon kullanımının ayrılmaz bir parçası olmuştur. Görevi gereği radyasyon ve radyoaktif maddelerle çalışan sağlık personelleri diğer meslek gruplarına göre radyasyona maruz kalma süreleri ve etkilenmeleri daha fazladır. Bu çalışma, Fatih Kamu Hastaneler Birliğine bağlı Kamu Üniversite Hastanesinde radyasyona maruz kalan çalışanların çalışan güvenliği ve radyasyon güvenliği konusunda bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır.Bu çalışma tanımlayıcı bir araştırma olup hastanenin, ameliyathane, endoskopi, radyoloji birimlerinde, radyasyon kaynaklarıyla çalışan 101 sağlık çalışanına anket uygulanmıştır.Katılımcıların 59'u kadın (%58,4), 42'si erkektir (%41,6). Katılımcıların eğitim düzeyleri %6,9'u ortaöğretim ve lise, %15,8'i önlisans,%39,6'sı lisans, %30,7'si yüksek lisanstır. Katılımcılara `Floroskopi eğitimi aldınız mı` sorusuna %67,3'ü herhangi bir eğitim almadıklarını belirtmiş, ancak %32,7'si eğitim aldığını bildirmiştir. Katılımcılar `Skopi sırasında kullanılmak üzere koruyucu ekipmanlar var mı` sorusuna da %98'i koruyucu ekipmanları kullandığını belirtmiş,%2'isi farkında olmadığını belirtmiştir. Fakat `Dozimetre kullanıyor musunuz` sorusuna sadece %50,5'i kullandığını belirtmiştir. Katılımcıların bilgi düzeylerini ölçmek için `Radyasyona en çok duyarlı organ` sorulduğunda %75,2'sinin doğru yanıtladığı görülmüştür. Katılımcılar yıllık alması gereken etkin radyasyon dozu nedir sorusuna %69,3'ü `Herhangi bir tek yılda 50mSv'dir` doğru yanıtladığı tespit edilmiştir. Katılımcılara `Hangisi radyasyondan korunma esaslarından değildir` sorusuna %89,1'i doğru yanıtladığı tespit edilmiştir. Çalışanların farkındalık açısından değerlendirmek için katılımcılara sorulan `Radyasyon ölçüm ve doz birimleri ile ilgili kendinizi ne kadar yeterli hissediyorsunuz` sorusuna katılımcıların %74,3'ü radyasyon ölçüm ve doz birimleri konusunda kendilerini yeterli hissetmediklerini belirtmiştir. Katılımcıların %77,2'si herhangi bir kurs ya da eğitim almadığı tespit edilmiştir. Katılımcıların %64,4'ü günde birden fazla skopiye maruz kaldığı belirlenmiştir. Katılımcıların sadece %21,8'i şua izni kullandığını belirtmiştir. Katılımcılara sorulan `Türkiye'de Radyasyon ile ilgili çalışma esaslarını belirleyen esas kurum hangisidir` sorusuna %91,1'i TAEK (Türkiye Atom Enerjisi Kurumu) doğru yanıtladığı görülmüştür.Radyasyona maruz kalan sağlık çalışanlarının güvenlik bilgi ve tutumları davranışa dönüştürülmesinde bazı eksiklikler gözlemlenmiştir. Bu nedenle radyasyondan korunmanın başarılmasında, bilgi ve tutumların davranışa dönüştürülmesi için radyoloji birimleri ve cihazlarının kullanıldığı, hastane yönetiminin gerek bu konuda yetkili-eğitimli insanların çalıştırılması ve floroskopi eğitimlerinin belli aralıklarla tekrar edilmesi gerekse sağlık çalışanlarına koruyucu tiroid, gonad koruyucu, eldiven ve gözlük bulundurulması dozimetrelerin kişiye özel olması sağlanması, bunların kontrollerinin zamanında yapılması ve değerlendirilmesi, hastane radyasyon güvenliği komitesinin gerekli önlemleri alması sağlanmalıdır.

Interventional radiology and Nuclear Medicine procedures also have negative effects on human health besides the benefits. Balancing the positive and negative outcomes of the radiation is very significant in application of radiation. Healthcare staff working with radioactive materials and radiation are exposed to much more radiation compared to the personnels working in other occupations. This study gives information about the safety of the staff exposed to radiation in the University Hospital associated with Fatih Public Hospitals Association and radiation usage.This is a descriptive study which is carried out with the surveys conducted to 101 healthcare personnels exposed to radiation working in the operation rooms, endoscopy units and radiology units.59% of this survey's participants were female (%58,4), and 42% was male(%41,6). 6.9% of the participants were gratudated from high school and/or primary school, 15.8% of them were gratuated from associate degree, 39.6 from degree and 30.7% from master degree. When the question of 'do you get education about floroscopy'asked to the participants 67.3% of them answered as they do not get any education and 32.7% of them answered as yes. When it is asked if they use protective equipment at scopy, 98% answered as they use it and 2% of them told that they are not aware of. When the usage of dosimetry asked; 50.5% told that they use. When the most radiation sensitive organ is asked to evaluate the knowledge level of the particiipants about the topic 75.2% of them answerred the question correctly. When the yearly radiation dosage limit is asked it is answered truely as 50mSv from 69.3% of the participants. When it is asked the protective essentials from the radiation to the participants; 89% has answered truely. 77.2% of theparticipants has underlined that they do not get any education or any course on the topic. 64.4% of the participants told that they exposed more than one scope in a day. 21.8% of the participants told that they took break becaus of the exposition. When it is asked main instiriution that work on radiation in Turkey; 91.1% of the participants gave true answer (Turkey Atom Energy Institution)(TAEK).At this study,it is understood that the healthcare staff that work with radiation have some deficiencies. For the successful protection from the radiation exposure, the staff should get the knowledge, get floroscopy courses, get protective materials for the radiation sensitive organs such as thyroid, gonads protection, dosimetries should be staff special and also take precaution for the radiation safety by the commitee.