Sıçanlarda etretinat ile oluşturulan anorektal malformasyon modeli: Uygun embriyolojik pencere ve dozun araştırılması

Abstract

ÖZET Sıçanlarda etretinat ile oluşturulan anorektal malformasyon modeli: Uygun embriyolojik pencere ve dozun araştırılması Farelerde etretinat yoluyla anorektal malformasyon (ARM) oluşturulması iyi bilinen ve kabul gören bir modeldir. Son yıllarda yapılan, başka amaçlı sıçan çalışmalarda da raslantısal olarak etretinat ile ARM oluşturulduğu gösterilmiştir. Büyük hayvanlarla yapılan çalışmalar daha tercih edildiği için ARM'li doğacak en fazla fetüsün elde edileceği, diğer taraftan eşlik eden anomalilerin çeşit ve görülme oranlarının kabul edilebilir sınırlarda olacağı, en uygun doz ve embriyolojik pencere aralığının saptanması amaçlandı. Yöntem: Gebe olduğu saptanan sıçanlara etretinat uygulaması, orogastrik tüp yoluyla susam yağı içinde hazırlanan, 15 ve 25 mg/kg/gün olarak iki farklı dozda ve gestasyonun 8-9, 9-10, 10-11, 11 ve 8-11. günlerden oluşan beş ayrı zaman diliminde toplam 10 ayrı gruba verilerek yapıldı. Kontrol grubundaki sıçanlara (n=3) da 8-11. gestasyonel günlerde sadece susam yağı verildi. Gestasyonun 21. gününde gebe sıçanlar servikal dislokasyon ile sakrifiye edildikten sonra, laparotomi ile uterusları bir blok olarak çıkarıldı. Fetüs boyları, baş-kıç uzunlukları ve amniyon sıvısı miktarları ölçüldü. Binoküler diseksiyon mikroskop altında, tüm fetüslerde ARM varlığı varsa anatomik tipleri ile beraber eşlik eden kuyruk, ekstremite, ürogenital sistem (GÜS), kraniyofasiyal, spinal ve gastrointestinal sistem anomalileri araştırılmıştır. Verilerin istatistiksel analizi Ki-Kare testi kullanılarak yapıldı. Bulgular: Toplam 254 adet fetüs elde edildi. 11 gruptan yedisinde farklı oranlarda ARM'li fetüsler saptandı. 8-11GG'de 15 mg/kg/gün etretinat verilen grupta (n=22), kabul edilebilir bir rezorbsiyon oranı (%33) ile beraber en yüksek ARM sıklığı (% 81.2) tespit edildi. Bu gruptaki ARM'li fetüslerin yarısında fistüllü veya fistülsüz yüksek tip deformiteler var iken diğer yarısında da alçak 64tiplerin olduğu saptandı. Ayrıca, bu gruta belirlenen eşlik eden malformasyonların tipleri ve görülme sıklıkları (%41 GÜS, %31.8 spinal, %9.1 ekstremite) da klinik insan çalışmaları ile karşılaştırabilir özelliktedir. Diğer bir taraftan da gestasyonun 10-11. günlerinde 25 mg/kg/gün etretinat uygulanan grupta (n=11), %69 gibi yüksek bir rezorbsiyon oranıyla birlikte, fetüslerin tümünde kaudal regresyon sendromu görüldü. Daha önceki çalışmalarda bildirilen `ARM'li tüm fetüslerde kuyruk anomalisi olmalıdır` görüşünden farklı olarak çalışmamızda ARM'li fetüslerin %42.6'sında normal kuyruk morfolojisi gözlemledik. Tartışma: Her etretinat uygulanan grupta farklı sıklıklar da ARM görüldü. 8-11. gestasyonel günlerde 15 mg/kg/gün etretinat verilen grubun ARM oluşturulması yönünden diğerlerine göre daha üstün olduğu belirlendi. ARM'nin kuyruk anomalisi ile beraber görüşmeyebileceği saptandı. Oluşturduğumuz bu model, ARM hakkında yapılacak ileri araştımalar için ümit veren bir modeldir. 65

İNGİLİZCE ÖZET (SUMMARY) Etretinate induced anorectal malformation model in rats: Detecting the most reliable embryological window and dosage. Etretinate induced anorectal malformation (ARM) in mice is a well known and an accepted model. In the past reports, etretinate induced ARM was also demonstrated incidentally in a rat study that designed for a different purpose. Since studying with big animals are more preferable we aimed to find out the most reliable embryologic window and drug dosage for etretinate in regards of obtaining maximum percentage of fetuses having ARM with an acceptable rate of resorption and associated abnormalities in a new rat model. Methods: Time mated Sprague-Dawley rats (n=35) were given 15 and 25 mg/kg etretinate via orogastric tube on the gestational days (GD) of 8-9, 9-10, 10- 11, 11 or 8-11. Control rats (n=3) received only saline on GD of 8-11. Fetuses were harvested on GD of 21. The fetus body weight, crown-rump length and amount of amnionic fluid were measured. Under a binocular dissecting microscope all fetuses were examined for presence and types of ARM and the associated abnormalities of tail, lower extremities, genitourinary tract, craniofacial, vertebral and gastrointestinal tract. Statistical analysis was performed with Pearson-x2. Results: Total number of obtained dams were 254. In seven of eleven study groups, we found fetuses with ARM at different ratios. Administration of 15 mg/kg etretinate on GD 8 to 11 (n=22) resulted in a highest rate of ARM (81,2 %) with an acceptable resorption rate (33 %). In this group, half of these ARMs are composed of high deformities with or without fistula and remainings had low deformities. Also, the incidence and types of associated malformations 66were comparable with clinical human studies (41% of genitourinary tract, 31,8 % of myelochisis, 9,1 % of lower extremities) in this group. On the otherhand all fetuses who had 25 mg/ kg etretinate on GD of 10-11 (n=11) has caudal regression syndrome with a high resorption rate of 69 %. In contrast to data in previous reports that the tail abnormalities must be seen in every fetuses who has ARM, we observed normal tail morphology in 42.6 % of fetuses with an ARM. Conclusion: Different incidences of ARM were encountered in each etretinate groups. We found out that administration of 1 5mg/kg etretinate on gestational ages of 8- 1 1 days is superior than the others. ARM might not be associated with tail abnormalities. We do not agree that it is a rule to see tail abnormalities in ARM animal models.Our model is a promising model for further investigations on ARM. 67