Gastrointestinal sistem kanamalarında morbidite ve mortaliteyi etkileyen faktörler

Abstract

ÖZET: Bu çalışma Kasım 1999- Mayıs 2001 tarihleri arasında Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi ilk ve Acil Yardım Anabilim dalında tedavi edilen 126 gastrointestinal kanamalı hasta (53 kadın ve 73 erkek) kapsamaktadır. Retrospektif olarak yapılan bu çalışmada hastaların acil serviste tedavileri sonrasında özel hazırlanmış bir form doldurularak yapılmıştır. Acil servise melena, hematemez, hematokezya veya melena ve hematokezya ile başvuran hastaları içermektedir. Bu seriye kanlı ishal nedeni ile başvuran enfeksiyöz gastroenterit vakaları dahil edilmemiştir. Acil servise başvuran bu vakaların tümüne vital bulgular stabil hale getirildikten sonra üst GİS endoskopileri gastroenterologlar tarafından yapılmıştır. Üst endoskopiden tanısal sonuç alınamadığı vakalarda ise alt GİS endoskopisi, sintigrafi veya anjiyografi genel cerrahi ve gastroenteroloji ile konsulte edilerek yapılmıştır. Bu çalışmada 61 vakada peptik ülser, 24 vakada ilaçlara bağlı gastritler, 16 vakada özefagus varisleri, 11 vakada kolon divertikülleri, 5 vakada mide neoplasmaları, 3 vakada mallory weiss sendromu ve 6 vakada kesin tanı konulmamıştır. Bu çalışmada Vakalardan 11 tanesinde cerrahi tedavi gerekli görüldü, geri kalan 115 vakaya medikal tedavi uygulandı. 39Vakaların %74' ünde eşlik eden kormobid bir veya birden fazla sistemik hastalık mevcuttur. En sık görülen kormobid hastalıklar sırasıyla %45 kardiyovasküler, % 27 kronik karaciğer hastalığı, % 12 sepsis, %8 cerebrovasküler olaylar ve %8 'ı ise malignite idi. Bu çalışmada bulunan ortalama mortalite % 8.73 idi. (11 vaka). Ölenlerin hepsinde bir veya daha fazla komorbid hastalık mevcuttu. 73 vakada (%58) kan transfüzyonuna ihtiyaç duyuldu. Yanlızca 12 vakada beş üniteden fazla transfüzyon uygulandı. Diğer 61 vakaya 1-5 ünite kan transfüzyonu uygulanmıştır. 6 ünite ve üzeri kan transfüzyonu uygulanan 4 vaka yoğun bakımda kaybedilmiştir. Yatış sırasında 15 hastada kanama tekrarladı ( rebleeding) ve bunlardan 11 'i ölümle sonuçlandı. Beş üniteden fazla kan transfüzyonu gerektiren veya hastanedeyken tekrar kanama geçiren hastalar diğer guruplara göre kötü prognoz gösterdiler ( p<0.0001 ve p<0.001. sırasıyla). Komorbid kardiyovasküler hastalıkları olanlar diğer komorbid hastalıklara göre en uzun yatış süresine sahip olan gurup olarak belirlendi (p<0.001). Sonuç olarak iileri yaş, komorbid hastalığın varlığı, 5 üniteden fazla kan transfüzyonu, hastanede yatış sırasında tekrar kanama (rebleeding) geçirmek, ve başvuru anında hipotansyon, morbidite ve mortaliteyi en çok etkileyen faktörler olarak tespit edldi. 40