Çok-düzeyli regresyon modelleri ile çok-düzeyli yapısal eşitlik modellerinin uygulamalı karşılaştırılması

Abstract

Çok-düzeyli modeller ya da yaygın olarak kullanılan diğer adıyla hiyerarşik doğrusal modeller, son yirmi yıldır istatistikte kendisine oldukça önemli bir yer edinmiştir. Bu modeller, adından da anlaşılacağı üzere, hiyerarşik ya da iç-içe veri yapısının söz konusu olması durumunda kullanılmaktadır. Veri yapısının hiyerarşik ya da iç-içe olması durumunda, klasik istatistiksel yöntemlerin temel varsayımlarından biri olan gözlemlerin birbirinden bağımsız olması varsayımı sağlanmamaktadır. Dolayısıyla söz konusu veri yapısının gözlenmesi durumunda, klasik istatistiksel yöntemler uygulanamamakta ve çok-düzeyli modeller devreye girmektedir. Çok-düzeyli modeller genel olarak, çok-düzeyli regresyon modelleri ve çok-düzeyli yapısal eşitlik modelleri olarak iki ana başlık altında toplanabilir. Bu çalışma kapsamında her iki model grubu ayrıntılı bir şekilde ele alınmış, uygulama kısmında da Vücut Kitle İndeksi için çok-düzeyli regresyon modelleri ile çok-düzeyli yol modelleri kurularak bu modeller uygulamalı olarak birbirleriyle karşılaştırılmıştır.

Multilevel models (or hierarchical linear models), has gained a very important status in statistics since the last twenty years. As their titles suggest, these models are used when there is a hierarchical or nested data type at present. In the presence of hiearchical or nested data type, one of the fundamental assumptions of classical statistical methods which is the independency of the observations is violated. Therefore, if the data type in question is observed, classical statistical methods cannot be put to work and thus multilevel models step in. Multilevel models can be distinguished into two types which are multilevel regression models and multilevel structural equation models. Both models are examined in detail, and in the application section, multilevel regression models and multilevel path models are composed for Body Mass Index and these models are compared with each other in a practical fashion.