İstanbul`daki sefarethanelerin oluşumu, günümüzdeki mevcut durumları, koruma sorunları ve önerileri

Abstract

Bu çalışmada, dünyadaki diplomatik temsilin dünya ülkelerinde ve Osmanlı İmparatorluğu Dönemi'nden itibaren ülkemizdeki oluşumu, gelişmesi ve kalıcı elçilik kavramı ile sefarethanelerin oluşması, gelişimi ve günümüzdeki durumları incelenmiştir. Geçici elçilerden sonra kalıcı elçilik kavramına kadar ikamet edilen yapı ve bölgelerin incelenmesinden sonra 16. yy. dan itibaren Pera Bölgesi'nde semtin oluşmasını da sağlayan elçilik sarayları ile Boğaziçi Bölgesi Boğaz köylerindeki yazlık sefarethane yapıları ele alınmıştır. Pera'ya yerleşme izni alan ilk yabancı devlet Fransa olmuştur. Ardından diğer yabancı devletler bölgeye akın etmişlerdir. Özellikle Pera Bölgesi'nde semtin oluşmasını sağlayan elçilik saraylarının etkisi 19. yy. da doruk noktasına ulaşmıştır. ?Batılılaşma? elçilik saraylarının etrafına yerleşen yabancı gruplar ile siyasi, ticaret, mimari, sosyal, kültürel gibi birçok alanda etkili olmuştur. Bu batılılaşma sürecinin bölge halkı ile birlikte Osmanlı yöneticilerine de etkisi son derece yoğun olmuştur. 19. yy. sonlarında sayıca onsekiz olan elçilik binaları günümüzde kiraladıkları binalar ve kendi binalarını kullanan elçilikler olmak üzere sayı olarak yüzü geçmiş durumdadır. Bu çalışma kapsamında günümüzde kiralık olan binalar dışında kalan elçilik binaları için sınıflandırılma yapılmıştır. Tez genel hatları ile üç bölümden oluşmaktadır;1. Bölüm: Sefaret-elçilik kavramının oluşumuBu bölümde dünyadaki diplomatik temsilciliğin gelişimi ve diplomasi temsilcilerinin tanım ve görevlerinin ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun diplomatik temsilinin tarihi, gelişmesi ve Osmanlı İmparatorluğu'nda geçici yabancı temsilcilerin ikamet ettikleri binalar yer almaktadır.2. Bölüm: İstanbul'daki sefarethanelerin mevcut durumlarının tespitiİkinci bölümde İstanbul'da yer alan sefarethaneler öncelikle sefarethane olarak tasarlanan ve mevcut bir yapıya sefarethane fonksiyonu verilen yapılar olmak üzere iki gruba ayrılarak incelenmiştir. Bu gruplar alt başlıklar halinde günümüzde mevcut olan ve mevcut olmayan yapılar olmak üzere değerlendirilmiştir.3.Bölüm: Sefarethanelerin koruma sorunları ve restorasyon önerileriSon bölümde bu yapıların hukuksal ve devletlerarası anlamda müdahale durumları, koruma sorunları ve restorasyon önerileri yer almaktadır.Sonuç bölümünde ise; bu kültür varlıklarının yapılmasının ardından sosyal, kültürel gibi birçok anlamda ülkemize getirdikleri değerler ve özellikle mimari anlamda sonrasında yapılan yapılara etkileri koruma ve yaşatma kavramlarına bağlı olarak değerlendirilmiştir.

In this study, diplomatic presentation?s formation, embassy buildings formation with development and long lasting embassy conception, development and today?s condition on our country from Ottoman Empire and world nations on the world are construed. After construing buildings and regions which are named long lasting embassy after temporary embassy conception, embassy palaces which forms the neighborhood at Pera region from 16. century, and summerhouse embassy buildings at Bosphorus region?s Boğaz villages are mentioned on.France was the first to get the permission to stay at Pera. After that other foreign countries start to come to this region. Especially the effect of embassy palaces which forms the neighborhood of Pera region made their top at 19. century. ?Westernization? was effective on many ranges like political, commercial, architectural, social, cultural with foreign groups which are settled around embassy palaces and this westernization duration effected Ottoman directors so much like region?s public. At the end of 19. century embassy buildings number was 18 but today buildings that they have rented and buildings which they own to use as embassy buildings counted over 100. Classification has been made through this for the embassy buildings except the buildings which have been rented. Thesis has three chapters in generally;1. Chapter: Embassy building ? embassy conception?s formationIn this chapter development of diplomatic presentation?s and definition and duties of diplomacy presentations and then Ottoman Empire?s diplomatic presentation?s history and development and buildings of Ottoman Empire?s temporary presentation?s are included.2. Chapter: Determining the present condition of embassy buildings in IstanbulIn second chapter embassy buildings in Istanbul seperated into two groups like buildings designed for embassy building usage or present buildings which are given this function.These groups considered as sub-categories like buildings which stay still and which don?t stay still.3.Chapter: Embassy buildings? protection problems and restoration suggestionsIn this last chapter forensic and international intervention conditions of these buildings, protection problems and restoration suggestions are included.In conclusion, assessment was made according to the gainings like social, cultural of these buildings to our country after these cultural assets? development and protection of the effects of lately built buildings and surviving conception in the meaning of architectural.