Sodyum profili uygulamasının hemodiyalizde görülen semptomlar üzerine etkisi

Abstract

ÖZET Son yıllarda diyaliz tedavisindeki önemli gelişmelere rağmen hipotansiyon, kas krampları, bulantı, kusma, halsizlik, baş ağrısı gibi semptomlar halen hemodiyaliz tedavisi sırasında veya sonrasında görülmektedir. Bazı çalışmalarda, sodyum profili uygulanarak belirtilen semptomların azaldığı gösterilmiştir. Ancak bu konuyla ilgili çalışmaların sonuçları çelişkilidir. Çalışmamızın amacı, kronik hemodiyaliz hastalarında, diyalizle ilişkili semptomların azaltılmasında sodyum profil uygulamasının etkilerini arştırmaktır. Çalışmaya Marmara Üniversitesi Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesinde haftada 3 kez hemodiyalize giren ve hemodiyaliz sırasında semptomatik olan 16 hasta alınmıştır ( 8 Kadın : 8 Erkek, ortalama diyaliz yaşı: 77± 42). Bütün hastalara Standard bikarbonat diyalizi uygulanmıştır. Hastalara ikişer haftalık sürelerle; 1-140 mEq/L Na içeren diyalizat, 2- 150 mEq/L(ilk 3 saat), 135 mEq/L(son 1 saat) Na'lu diyalizat, 3- 150 mEq/L'dan başlayıp 135 mEq/L'ye kadar kademeli azalan Na'lu diyalizat uygulanmıştır. Her üç uygulama sırasında da hastalardaki intradiyalitik ve interdiyalitik dönemlerde baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma, kramp, çarpıntı, nefes darlığı, bulanık görme, halsizlik, susuzluk hissi gibi semptomların varlığı, hemodiyaliz seansları sırasında hipotansif epizodların varlığı ve Trendelenburg pozisyonu, UF na ara verme, UF u durdurma ve IV % 0,9'luk SF verme gibi hemşirelik girişimleri kaydedilmiştir. Ayrıca 30 dakikalık aralarla sistolik ve diyastolik kan basınçları ölçülmüştür. Verilerin analizinde intradiyalitik dönemde 1., 2. ve 3. profillerde hastalar sırasıyla seansların % 25' inde, % 15' inde ve % 11 'inde en az bir kez semptomatik olmuşlardır ( p< 0,001). İnterdiyalitik dönemde 1., 2. ve 3. profillerde sırasıyla % 23, % 19 ve % 9 oranlarında semptom bildirmişlerdir ( p< 0,0001). Hemodiyaliz sırasında hipotansif epizod 1., 2. ve 3. profillerde seansların %75' inde, % 63 'ünde ve % 53 'ünde saptanmıştır ( 1 vs 3 p<0,02). Belirtilen hemşire girişimlerine gereksinim ise 1. grupta % 33, 2. grupta % 18,7 ve 3. grupta % 18,5 orannda görülmüştür. Hastaların üç protokoldeki ortalama kan basınçları 38da incelanmiş ve 90. dakikadan başlayarak 1. ve 3. protokol arasında, 120. dakikadan başlayarak 1. ve 2. protokol arasında diyaliz sonuna kadar anlamlı fark görülmüştür. Sonuç olarak diyalizat sodyum profillemesi ile inter- ve intra diyalitik dönemde görülen semptomlar azaltabilmektedir. 39

SUMMARY Despite the developments achieved in hemodialysis treatment during the recent years, symptoms like hypotension, muscle cramps, nausea, vomiting, fatigue, headache are still encountered during and after the hemodialysis sessions. Although a decrease in the latter symptoms have been reported in some studies the issue is still controversial. The aim of our study was to investigate the effect of Na profiling in decreasing these symptoms. 16 patients (8 females:8 males, mean dialysis age:77 ± 42) all of whom were on chronic maintenance hemodialysis programme 3 /week at Marmara University Hospital Hemodialysis Unit and have been documented to be symptomatic in the intradialytic period were included in the study. All patients received standard bicarbonate dialysis with the following 3 different Na profiling protocols each for 2 weeks: 1- Conventional Dialysate Na(140mEq/L ), 2- Dialysate Na 150 mEq/L (for the first 3 hours), 135mEq/L (last hour) 3- Step wise decrease in diaysate Na from 150mEq/L to 135mEq/L through the session Intra- and interdialytic symptoms including headache, nausea, vomiting, muscle cramps, palpitation, dyspnea, blurred vision, fatigue, increased sensation of thirst, presence of hypotensive episodes, need for nurse's interventions including Trendelenburg maneuver, temporarily or permenantly stopping ultrafiltration and i.v. saline infusion were recorded during all three protocols. Systolic and diastolic arterial blood pressures were also measured every 30 minutes during the dialysis session. Statistical analysis of the data revealed that patients were symptomatic at 25%, 15% and 11% of the dialysis sessions during the 1st, 2nd, and 3rd protocols respectively(p<0.001). As for interdialytic period, patients reported to be symptomatic 23%, 19% and 9% with 1st, 2nd and 3rd protocols respectively(p<0.0001). Hypotensive episodes in the intradialytic period were detected in 75%, 63% and 53% of the sessions with the 1st, 2nd and 3rd protocols respectively (1 vs 3 p<0.02), Need for the above mentioned nurse's interventions were observed in 33% in the 1st protocol, in 18,7% in the 2nd protocol and in 18,55% in the 3rd protocol. The mean arterial pressures were significantly different between 1 st and 3rd protocols starting from 90th minute and between 1st and 2nd protocols starting from 120th minute. 40In conclusion Na profiling can be effective in decreasing dialysis related symptoms in both intra- and inter dialytic periods. 41