Türkiye`de proje yarışmaları ile elde edilen kamu yönetim yapılarının mimari özellikleri

Abstract

Bu çalışmada, ülkemizde geçmişten günümüze gerçekleştirilen mimari proje yarışmalarının amacı, tarihsel gelişimi, süreci, çeşitleri, olumlu ve olumsuz yönleri aktarılmaktadır. Ülkemizdeki kamu yönetim sistemi ve yapıları mimari proje yarışmaları çerçevesinde beş döneme ayrılarak ele alınmakta ve resmi yönetim yapılarının mimari (biçimsel ve anlamsal) özellikleri incelenmektedir.Mimari proje yarışmaları, mimarlara sunduğu özgür ortam ile düşüncelerin en zengin biçimde ortaya konulduğu, özgün ve nitelikli projelerin elde edildiği bir yöntem olup, işverene birçok alternatif arasından en iyiyi seçme imkanı vermektedir.Mimarların özgüveninin artmasını sağlayan, kişinin mesleki gelişimini sürdürmesi için teşvik eden mimari proje yarışmaları, beraberinde getirdiği rekabet olgusu, karşılaştırma ve eleştiri esasları ile ayrıcalıklı bir mimarlık ortamı yaratmaktadır.Yarışma sonucu elde edilen projeler, mimari açıklama ve jüri raporları çeşitli kaynaklarda yer almakta ve geçmişten günümüze olan süreci aktaran belge arşivi niteliği taşımaktadırlar. Bu nedenle kamu yönetim yapılarının mimari özelliklerinin biçimsel ve anlamsal olarak ele alınmasında, gelişimi ve değişimi aktaran belgelerin incelenmesi, araştırmada kullanılan bir yöntem olarak belirlenmiştir.Yönetim, geçmişten günümüze insan yaşamının her evresinde var olan bir kavram olmakla birlikte, her ülke için de yönetime ve ona ait yapılara ihtiyaç duyulmuştur. Halkın kullanımına açık kamusal mekan niteliği taşıyan bu yapılar, gerekli fonksiyonları yerine getirmenin yanında yönetimi ve yöneticilerin düşüncelerini halka aktaran iletişim araçları olmuşlardır. Toplumsal, ekonomik, siyasi nedenlere bağlı olarak taşıdıkları özellikler ve aktardıkları anlamlar dönemlere göre değişiklik göstermiş olsa da yönetim her evrede kendini ifade etmeyi başarmıştır.Bu çalışma kapsamında, biçimsel ve anlamsal analizler yapmak için bazı kriterler belirlenmiştir. Tasarımı oluşturan görsel ve çevresel anlatım elemanları, tasarımı disipline eden temel prensipler ve anlamsal özellikler ile yapıların çözümlemesi yapılmıştır. Böylece proje yarışmaları ile elde edilen kamu yönetim yapılarının fiziksel özellikleri, çevresine verdiği mesajlar, temsil değerleri, resmi yapı olma özellikleri incelenmiş ve değerlendirilmiştir.

In this study, the objective of the architectural project competitions realized from past to present, the historical development, process, types, the negative and positive sides are depicted. The public administration system and constructions in our country are evaluated by being divided into 5 periods in the frame of the project competitions held and the architectural (figural and meaning) properties of the official management constructions are being examined.The architectural project competition is a method where the ideas are freely demonstrated and distinctive and eligible projects are acquired within the free environment offered to the architects and so renders the employer the opportunity to elect the best among vast sum of alternatives.The architectural project competitions those provide enhancement of self-confidence of the architects and act as a stimulus for them to continue their occupational improvement, generate an exclusive architecturing environment with the competition, comparison and criticism concept they bring along.Projects, architectural explanations and jury reports acquired as a consequence of the competition take place in some various sources and they are some kind of a documentary archive transfering the process from past to present. Therefore, these documents transmitting the development and changing in the figural and meaning examination of the characteristics of the public management constructions were chosen as an investigation method.Notwithstanding that the management is a notion existing in all the phases of human life from past to present, all the countries required management and buildings belonging to it. These buildings having characteristics of a public place open for the use of the public have been the communication media transfering the management and the thoughts of the management to the public as well as carrying out required functions. Even though the characteristics and the meanings they transfered were differentiated for periods based on the social, economical and poitical reasons, the management achieved to express itself in all the phases.Some criteria were specified to fulfill figural and meaning analysises within the scope of this study. The constructions were analysed by the visual and environmental expression elements constituting the design, fundemental principles disciplining the design and the meaning characteristics. And so the physical properties, the messages given to the surrounding, representation values and properties of being an official building of the public administration buildings acquired as a result of the project competitions were investigated and evaluated.