Sürdürülebilir mimarlık anlayışı çerçevesinde enerji verimliliği kavramının güncel konumu ve yeni yaklaşımlar

Abstract

Doğal dengelerin bozuluşu son yıllarda gözle görülür hale gelmiştir. Yapılan araştırmalarda ortaya çıkan sonuçlar, bu bozulmanın büyük ölçüde insan faaliyetlerinden kaynaklandığına işaret etmektedir. Sorunun kaynağı olan insanoğlunun, çözümün de baş aktörü olması kaçınılmazdır. Dolayısı ile çözüm, insanoğlunun doğa ile ilişkisini sürdürülebilir hale getirmesidir. Sürdürülebilir yaşamın temelinde ise enerji kullanımı konusu yer almaktadır.Enerji, sanayi devriminden beri küresel olarak en büyük amaç ve araçlardan biri olmuştur. Enerji için savaşılır, enerji için para harcanır, enerji yüzünden yok olunulur. Enerjinin verimsiz kullanımından dolayı ekosistemler hayatlarını sürdüremez hale gelirler. Hâlâ tek bir dünyamız olduğuna göre bu dünyaya iyi davranmak zorunda olduğumuz da bir gerçektir. Artık dünyayı ev olarak benimsemek ve her durumda onun için iyi olanı seçmek bir zorunluluk olarak insanlığın karşısında durmaktadır.Enerji tüketiminin %40'ından sorumlu tutulan binaların, `ortaya çıkış'ından `yok oluş'una kadar her aşamada etkisi olan mimarların da bu konuda bilinç sahibi olması, düşünce ve eylemlerinde bu konuyu ön planda tutmaları gerekmektedir.Bu çalışma, konu üzerindeki diğer çalışmalara eklemlenmek üzere konuya ilişkin ilerlemelere bir katkı olabilme hedefiyle hazırlanmıştır.Altı bölümden oluşan tez çalışmasının birinci bölümünde genel bir tanıtım yazısından sonra çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi belirtilmiştir.İkinci bölümde, konu ile ilgili önemli kavramların tanımları üzerinde durulmuştur. İklim Değişikliği, Sürdürülebilir Mimarlık ve Enerji Verimliliği kavramlarına ait tanımlar açıklanmıştır.Üçüncü bölümde, konuyla ilgili dünya genelinde ve Türkiye'de bugüne kadar kabul edilmiş - yayımlanmış önemli belgeler tarih sırası ile incelenmiştir. Belgelerin içeriğinde iklim değişikliği, sürdürülebilir mimarlık ve enerji verimliliği ile yakından ilgili olan bölümlerden alıntılar yapılarak, konunun yasal zeminde gelişme süreci incelenmiştir.Dördüncü bölümde, eğitim ve bilinç konularında dünya genelinde ve Türkiye'de sağlanan gelişmeler yine belgeler üzerinden araştırılmıştır. Uluslararası ve ulusal mevzuat içerisinde iklim değişikliği, sürdürülebilir mimarlık ve enerji verimliliği konularına ilişkin gelişmeler incelenmiştir.Beşinci bölümde ise, sürdürülebilir mimarlık anlayışı çerçevesinde kalmak üzere enerji verimliliği konusunda dünya genelindeki ve Türkiye'deki yeni yaklaşımlar örneklerle anlatılmıştır. Bina ölçeğinden kent ölçeğine kadar mimari tasarım sürecinde düşünülen ya da uygulanan yaklaşımlar; eskizler, teknik çizimler ya da fotoğraflar kullanılarak güncel örneklerle açıklanmıştır.Altıncı ve son bölümde, bölüm sonlarında yazılan sonuç bölümleri değerlendirilerek sürdürülebilir mimarlık anlayışı çerçevesinde enerji verimliliği kavramına yönelik görüşler açıklanmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Mutilation of the natural balance has become visible in recent years. Emerging results of the researches point out that this mutilation is caused by human activities substantially. As being the source of the problem, it is unavoidable that mankind being the actor of the solution. Thus the solution is to make the relationship of human with nature sustainable. Energy consumption issue lies beneath sustainable living.After the industrial revolution, energy has become one of the the utmost objectives and instruments globally. Making war for energy, spending money for energy, dissappearing for energy. Ecosystems can not maintain their lives due to inefficient use of energy. It is a fact that we only have one world and we are required to treat fairly to Earth. To embrace the earth as home and choosing the best for it in any circumstances is standing against human as an absolute necessity.Architects, who have effects in all stages from the creation to demolition of the buildings, responsible of 40% of the energy consumption, are also required to have consciousness and keep this subject in the foreground in their thoughts and in their actions.This study is has been conducted to be jointed on other studies with the aim to be a contibution to the improvements on this topic.In the first section of the thesis, which consists of six sections, the aim, scope and the method of the study has been determined after a general introduction letter.In the second section, description of important concepts related to the subject was emphasized. Climate Change, Sustainable Architecture and Energy Efficiency definitions of concepts are explained.In the third section, the important documents which has been adopted - released so far in world-wide and in Turkey were examined chronologically. Citation of the sections closely related to the documents including climate change, sustainable architecture and energy efficiency is done and the development process of the subject was examined on legal basis.In the fourth section, the development provided on education and awareness in the world and in Turkey were investigated also on documents. The improvements on climate change, sustainable architecture and energy efficiency concepts are studied in national and international legislations.In the fifth section, by remaining within the framework of sustainable architecture, new approaches to energy efficiency in world-wide and Turkey is explained with examples. From building sacle up to the city scale, the approaches being considered or applied in architectural design process were described using sketches, technical drawings or photos with up-to-date examples.In the sixth and the final section, the epilogues written in sections were compiled and within the framework of sustainable architecture perception, an overall evaluation and suggestions have been made on energy efficiency issues.