Side Athena Apollon tapınakları ve kutsal alanı ve Bizans bazilikaları koruma yaklaşımı ve tarihi çevre değerlendirilmesi

Abstract

Side'nin tarihsel gelişim sürecine tanıklık eden birçok yapı zamana direnerek günümüze kadar gelmiştir. Bu yapı ve Anıtların gelecekte de en az bugünkü kadar iyi ve sağlam olarak görebilmek için en kısa sürede restorasyon ilkeleri doğrultusunda koruma önlemleri alınmalı ve sağlamlaştırmalara gidilmelidir.Side'de 1960 yıllarda başlayan restorasyon çalışmaları tek yapı ölçeğinde veya yapı grupları olarak ele alınmıştır. Uzun zaman atıl vaziyette kalan Tapınaklar bölgesi 1991 de tamamlanan Apollon Tapınağı anastylosis projesi ile tekrar Antik kentin eski görkemli günlerini yansıtmıştır.Burada birbiri içerisine geçmiş olan Roma Tapınağı ile Bizans Bazilikası bu alanın kutsallığının sürdürülebilirliğini ve önemini vurgulamaktadır. Kendinden önceki anıtın izlerini takip ederek ve kendinden sonrakini de besleyerek tarihsel gelişimini tamamlayan anıtlar, etüt edilerek gerekli araştırmalar ve belgelemelerden sonra yapıya en az müdahale yöntemi ile sağlamlaştırma-konservasyon-restorasyon yapılarak koruma altına alınmalıdır. Bu belgelemeler neticesinde oluşturulan restitüsyon önerileri, anıtların gerçek boyut ve mimarileri, tarihsel çevreleri ile birlikte doğru algılanmalarını sağlayacaktır.Apollon Tapınağında yapılan Anastylosis projesi kapsamında yapılan uygulamalar, geçen zaman içerisinde görülen bozulmalar ve yıpranmalar tekrar etüd edilerek, eksikleri uygun görülen projeye dayanarak biraz daha tamamlana bilinir ve Athena Tapınağında da buna benzer bir kesit uygulaması önerilerek, anıtların kendi dönemlerindeki gibi birlikte algılanması düşünülebilinir.Bazilikalarda az müdahale yöntemi ile, sadece gerekli ve tehlike arz eden alanlarda Martyrion da ise, kubbede ve yan duvarlarda hem görsel hem de statik kaygıyı hafifletmek için tamamlamalar önerilmiştir.Tüm bu çalışmalarda mevcut malzeme etüt edilerek ve analizlerden elde edilen bilgiler değerlendirilerek malzeme seçimi önerilmekte son zamanlarda yapılan müdahaleler ve değişiklikler taranarak uygun olmayanların ayıklanması tavsiye edilmektedir.Yapıtlar kendi dönemi mimarilerinden kesitler sunarken hiç biri diğerine baskın gelmeden kutsal alanın tarihsel gelişiminden, yapıların bu süreç içerisindeki ilişkileri ve bağımlılıklarında sergilenmektedir. Günümüz koşullarında yoğun kullanım göz önüne alınarak koruma altına alınması ve çevredeki yeni yapılaşmalar ve diğer Anıtlarla olan ilişkilerin tekrar düzenlenmesi ve bir yönetim planı oluşturularak gelecekte yapılması gereken periyodik bakımlarında kapsaması önerilmiştir.

Many buildings, that witnessed the historical development duration of Side had survived up to now resisting time. In order to keep these buildings and monuments in good condition and firm as today, protection and reinforcement precautions should be taken with in the context of restoration principles.The restoration procedure that had begun in 1960?s in Side had been operated in either one building scale or in groups of buildings. The temple area which had been idle long since has now begun to reflect the Antique City?s old glamorous days by the anastylosis poject of The Temple of Apollon which was accomplished in 1991.Here the buildings which intersect each other, The Roman Temple and Byzantium Basilica, emphasise the sustainability of the sacredness and importance of this area. The monuments which complete their own historical development by stalking the previous monuments footprints and by this way feeding the next should be studied and after necessary research and documentation should be taken under protection by reinforcement-conservation-restoration by using mınımum intervention method. The restitution resolutions which will be formed as a result of these documentations will provide the true perception of the monuments by their real dimension and architecture within the context of their historical environment.The applications that had been done in the Temple of Apollon Anastylosis Project should be studied again by determining the deformation and corrosion that are caused by time and the missing parts can be completed more according to the above mentioned Project and a similar profile application could be proposed for the Temple of Athena and by this way the joint perception of these monuments as in their own era could be considered.Completions are proposed in Basilicas by minimum intervention method, only where necessary and dangerously damaged places, and in Marytrion only in dome and side walls so as to relieve the visual and static apprehension.In all these applications material choice is proposed by studying the available material and evaluating the data achieved from analysis, and eliminating the inaprropriate materials used in recent interventions and transformations is advised.As monuments display architectural profiles from their own era the sacred site should be taken under protection considering its historical process and monuments shoul be displayed without discarding one another and their relationship and interdependence with each other should be determined according to the intense utilization of today, and the relationship with the surrounding structures and other monuments should be reorganized. It is proposed that an administrational plan which will state the periodic maintenance of the site that must be done in the future is to be made.