Genel hastane planlamasında radyoloji bölümü tasarım kriterleri ve esneklik

Abstract

Sağlık sektörünün hızla değişen ve yenilenen ihtiyaç ve hizmetleri sektörün tüm dallarının da yenilenmesini gerekli kılmaktadır. Karmaşık fonksiyonlu yapı grubuna giren hastane binaları sağlık sistemindeki değişiklikler, teknolojik ve bilimsel gelişmeler, organizasyon değişiklikleri, kapasite artışı, standartların yenilenmesi gibi değişiklikleri karşılamak zorundadır. Bu değişen dinamiklerin içinde en fazla yeniliğe ihtiyaç duyan teşhise yönelik teknolojiler, doğrudan mimari yapılandırmayı da etkilemektedir. Bu bakış açısıyla radyoloji bölümlerinin değişen ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik eklenen ve çıkartılan her cihaz mimari yapıyı da yenilenmeye zorlamaktadır. Yeniden mimari yapılandırma da yüksek `para' ve `zaman' maliyetlerini beraberinde getirmektedir. Bu maliyetlerin azaltılması ve değişimlere beklenilen hızla yanıt verilebilmesi için mimaride esneklik anlayışı günümüz koşullarında bir zorunluluğa dönüşmüştür. Ancak daha da önemlisi;Gelecekte tüm bu değişkenlerin ne yönde ve nasıl gelişeceği konusunun bilinmesi ve saptanması mümkün değildir.Planlama, programlama, ve tasarım hatta uygulama aşamasında bile tasarımda önemli rol oynayacak bir çok veri çeşitli nedenlerden netleştirilememektedir. Sözgelimi, teknolojik gelişmelerin hızı düşünüldüğünde radyoloji bölümü için alınacak cihazların (2-5 yıl arasında `eskimesi' nedeniyle) hastane henüz yapım aşamasındayken gelişmiş modellerinin üretiliyor olmasından dolayı, çoğu zaman cihaz seçimi ve alımı ile ilgili kararların uygulama süreci sonuna bırakılması gerçeğiyle karşı karşıya kalmaktayız. Bu durum yapının kendi iç bünyesinde karmaşık işlevsel ilişkilerinin doğru çözümlenebilmesi zorluğunun yanı sıra; hastane planlamacılarının ve tasarımcıların en önemli sorunlarından biri olarak; bütün bir süreci de karmaşık hale getirmektedir.Hastaneler bu sebeple hem karmaşık fonksiyonlu yapı grubuna giren,hem de karmaşık tasarım süreci olan yapılardır.Hastane yapılarının tasarımı dışında tasarım sürecinin de tasarlanması zorunluluğu konuyu, çözümü daha da zor bir problem haline dönüştürmektedir. Tüm bu gerekçelerle;`Bilinmeyenin tahminine yönelik yaklaşımlarla' tasarlamak yerine;yapıların değişimlere uyum sağlayabilmesi için`ESNEK PLANLAMA'temel tasarım ilkesi olmalıdır.Bu düşünce doğrultusunda;hastane bölümleri içinde değişimlerin en fazla olduğuradyoloji bölümü bir model olarak ele alınmış vegenel hastane planlamasında radyoloji tasarım ilkeleri ve esneklik kavramıolarak belirlenmiştir.Çalışmamızda radyoloji ve alt dalları ile radyasyonla tanı ve tedavi yapan ve görüntüleme yöntemlerini kullanan bölümler olması sebebiyle nükleer tıp ve radyasyon onkolojisi bölümlerinde tasarım kriterleri ile birlikte esneklik kavramı da aynı önemlilikte incelenmiştir. Radyoloji bölümlerinin esnek planlaması mevcut/güncel tasarım esasları ve yaygın kullanılan standart ve yönetmelikler incelenmiştir. Öncelikle konuya ilişkin literatür incelemesi yapılmış, konuyu inceleyen tüm akademik çalışmalara ulaşılmaya özen gösterilmiştir. Daha sonra büyüklük, planlama stratejileri, çevre koşulları, arazi, bölgeleri farklı hastane projeleri incelenmeye alınmıştır. Farklı özelliklere sahip örneklerin seçilmesindeki amaç bölümün her farklı özellikteki yapılarda nasıl şekillendiğini görebilmektir. Bu yöntem ile farklı ölçütlerdeki hastane yapılarında radyoloji bölümlerinin esnek tasarımının çok yönlü ele alınması sağlanmaya çalışılmıştır. Günümüzde kullanılan esnek planlama yaklaşımına dair sistemlerin yeterliliği sorgulanmıştır. Teknoloji yoğun bir birim olan radyoloji bölümlerinin gelecekteki araç ve gereçlerinin sektör taleplerinin ve sektör içindeki yerinin öngörülememesi nedeniyle de gelecek senaryoları kesin hatlarla belirlenmemiştir. Ancak esnekliğin tanımını ve radyoloji bölümü tasarım ilkelerini etkileyebilecek önemli bir konu olması sebebiyle de radyoloji bölümü, hastane yapıları ve radyoloji bölümlerinin sağlık sistemindeki yerine dair öngörülerde bulunulmuş ve daha sonraki çalışmalara yön verebilecek ve incelenmesi gereken bir araştırma sorusu olarak da ortaya konulmuştur.Anahtar kelimeler: Tasarım Kriterleri, Esneklik, Radyoloji, Görüntüleme Merkezi, Nükleer Tıp, Radyasyon Onkolojisi, Radyoterapi, Hastane Mimarisi.

The rapidly changing and renewed needs and services of medical field necessitate that all of the brances of the field be restored. Hospital buildings that are considered to be one of the complicated functional building types must comply with changes such as modification within the healthcare system, developments of technology and science, changes in the organization, increase of the capacity and renovation of the standarts. Diagnostic Technologies that are needed the most innovation in these changing dynamics affect the architectural planning directly. In this respect, each tool that is joined and subtracted in order to meet the ongoing changes of radiology departments urges the architectural structure to be renovated. On the other hand, renovation of architectural structure causes high `money? and `time? costs. In order to decrease these costs and to respond to changes as quickly as anticipated, the concept of flexibility in architecture has turned into an obligation under the recent circumstances. But the more important thing is to be considered;how and which direction these parameters will develope and to be determined it is not possible in the futurePlanning, programming, design and even in the stage of processing, several data that will be important in design can not be clarified because of some reasons. For instance, when the speed of technological developments is considered, it is observed that the more developed models of devices-for something to become worn-out between 2-5 years- which will be bought for radiology department are manufactured while being under construction of hospital building. For this reason, we come up against the fact that is to delay decisions about choosing and buying devices to the end of processing. This condition causes difficulty of being resolved the complicated functional relations in the own organization of the structure successfully. Besides, as one of the most important problems of the hospital planners and designers, this situation makes the whole process complicated.For this reason, hospitals are not only considered complicated functional building types but also they have a complicated design processing.Except that the designing of hospital buildings, necessity of planning the design process converts the subject into a problem that is more difficult to be resolved. For this reasons,`Flexible Planning? should be the basic design principle so that the buildings can accommodate to changes, instead of designing with `approaches that intended to prediction of unknown?In this context; Radiology department was examined as a model that includesthe maximum changes among the other departments of hospitaland the importance of radiology design principles and concept of flexibility were determined in general hospital planning.In this thesis, radiology and its other branches and the concept of flexibility was analyzed together with design principles in the departments of radiation oncology and nuclear medicine because of that departments use the imaging methods, diagnose and treat with radiation significantly. Flexible planning of radiology departments, avaible/current design principles and general standarts and legislations were examined. Primarily, the research of literature about the subject was fulfilled and a great deal of academic studies that concerned of this subject were examined. Afterwards, the hospital projects that have different size, planning strategies, environment conditions, terrain and district were analyzed. The aim that the different types of examples was chosen is to realize how the radiology department can be formed in the buildings which have different features. With this method, the flexible design of radiology departments can be examined in multi directional way in the hospital buildings that have different criterias. Proficiency of the architectural methods and equipments of flexible planning approach that are used in the present day was investigated. Owing to the fact that the sector demands and situation in the sector of future facilities of the radiology departments that are technologically intensive can not be predicted, the future scenarios were not determined accurately. Besides, this is an important issue that can affect the design principles of radiology departments and the description of flexibility. For this reason, the role of radiology departments, hospital buildings and radiology-imaging centers in the health-care system was predicted and was manifested as a research question that can manipulate later works and should be examined.Key Words: Design Criteria, Flexibility, Radiology, Medical Imaging Center, Nuclear Medicine, Radiation Oncology, Radiotherapy, Hospital Architecture.