1979 iran devrimi: Gelişim, oluşum ve dönüşüm

Abstract

Devrimler genel anlamıyla devletlerin sosyo-politik yapılarında meydana köklü ve kapsamlı değişimleri ifade etmektedir. Toplumsal tepkilerin süreç içerisinde hedefe yönelik kitlesel eylemlere dönüşmesi durumu devrimi meydana getirir. Devrimlerin başarısı, devrimci seçkinlerin kültürel, ekonomik ve sosyo-politik yapıyı dönüştürme becerileriyle ve kurumsallaşma konusunda gösterdikleri çabayla ölçülür.Bu çalışmada, geleneksel ve mezhebi anlamda güçlü bir arka plana sahip olan İran'ın, Pehlevi Hanedanlığı tarafından hayata geçirilen uygulamaların etkisiyle gelişen devrimsel süreci devrim teorileri ışığında analiz edilmiştir. Çalışma; araştırma hakkında genel bilgiler, kuramsal çerçeve ve tarihsel arka planıyla birlikte İran Devrimi'nin ana hatlarını içine alan üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; araştırmanın konusu, amacı ve önemi, problem tanımlaması, kapsam ve sınırlılıkları, varsayımları, denenceleri, yöntemi, araştırmada karşılaşılan bazı zorluklar gibi genel bilgiler verilmiş, ikinci bölümde; toplumsal hareket ve devrim kavramları açıklanarak, toplumsal hareket türleri ve devrim teorileri işlenmiş, üçüncü bölümde; Kaçar Hanedanlığı'ndan 1979 Devrimi'ne kadar olan süre içerisinde İran'ın toplumsal ve siyasal yapısı, yenilikçi/modern yönetim ile statükocu/geleneksel toplum arasındaki mücadele etrafında şekillenen İran modernleşmesinin ana hatları ve devrimsel süreç konu edilmiştir.Anahtar kelimeler: Devrim teorileri, İran Devrimi, geleneksel toplum, modernleşme, kurumsallaşma, siyasal gelişim, siyasal katılım.

The revolutions mean radical changes in the socio-political structures of states. The transformation of social reactions into target-oriented mass actions creates the revolution. The success of the revolutions is measured by the efforts of the revolutionary elites to transform their cultural, economic and socio-political structure, and their efforts to institutionalize.In this study, the revolutionary process of Iran, which has a strong traditional and sectarian background, has been analyzed in light of the theories of revolution. This work covers the three main points; general information about research, theoretical framework and planar background of Iranian Revolution. In the first chapter; the subject of the research, its purpose and importance, problem description, scope and limitations, assumptions, hypotheses, methodology, some difficulties encountered in the research were given general information, in the second part; social movement and revolution concepts are explained, social movement types and revolution theories are processed, in the third chapter; from the Qajar Dynasty to the 1979 Revolution, the social and political structure of Iran, the modernity of Iranian modernization and the revolutionary process, which are shaped around the struggle between the innovative/modern administration and the status quo/traditional society, have been discussed.Key words: Revolution theories, Iranian Revolution, modernization, traditional society, institutionalization, political development, political participation.