Yüksek yapılarda düşey sirkülasyon sistemleri ve bu sistemlerden asansörlerin incelenmesi

Abstract

Gelişen teknolojilerle birlikte artan insan nüfusu, insanları yeni yerleşim alanlarına yöneltmiştir. Bu teknolojik gelişim paralelinde artan nüfus ile birlikte yapı sektörü de büyük bir atılım gerçekleştirmiş ve yüksek yapılar ortaya çıkmıştır. Önceleri sadece ihtiyaçtan doğan bu arayış, zamanla toplumlar arası bir prestij yarışının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Gerek yapım, gerekse tasarım açısında büyük bir maliyet ve çalışma gerektiren bu yapılar tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de talep görmektedir.Gün geçtikçe artış gösteren yüksek yapıların en önemli sorunu düşey sirkülasyon çözümleridir. Sirkülasyonun doğru bir biçimde çözümü tasarım aşamasında belirlenmektedir. Yüksek yapılarda sirkülasyonun en önemli aracı şüphesiz ki asansördür. Bu yüzden yapılan çalışmada yüksek yapılarda düşey sirkülasyon çözümleri ele alınırken özellikle asansörün diğer sirkülasyon elemanlarından ayrı bir biçimde değerlendirilmesi sağlanmıştır.Çalışmanın birinci bölümünde ele alınan konunun içeriği ve çalışma yöntemi ile ilgili genel bir giriş yapılmıştır.İkinci bölümde ise yüksek yapı kavramı geniş bir biçimde irdelenmiştir. Genel olarak yüksek yapı tanımları ele alınmış ve bu kavramın ortaya çıkış tarihçesi incelenmiştir. Bu tarihsel sürecin çeşitli faktörlere bağlı olarak gelişim gösterdiği saptanmıştır. Bu faktörler ayrıntılı bir biçimde anlatılmış ve yüksek yapı kavramı Türkiye bazında ele alınarak değerlendirilmiştir.Çalışmanın üçüncü bölümünde ise yüksek yapılarda çekirdek sistemleri ayrıntılı biçimde incelenmiştir. Çekirdeğin fonksiyonu, tasarımı, konumu detaylandırılırken bu sistemlere bağlı olarak konumlanan düşey sirkülasyon elemanlarının tanımları yapılmıştır.Dördüncü bölüm yüksek yapılarda asansör kavramının detaylı olarak anlatıldığı bölümdür. Öncelikli olarak tarihi gelişim sürecine değinilmiştir. Yüksek yapılarda düşey sirkülasyonun sağlanabilmesi için birincil öneme sahip bu sistemler gerek çeşitleri, gerek fonksiyonları, gerekse tasarım kriterleri ile ayrı bir biçimde değerlendirilmiştir.Çalışmanın beşinci bölümü konu ile ilgili örnekleri içermektedir. Başta Türkiye'den örnekler olmak üzere dünya çapında birçok yüksek yapı örneğinin düşey sirkülasyon çözümleri hakkında bilgi verilmiştir.Sonuç bölümünde genel anlamda konu ile ilgili elde edilen veriler öne çıkarılmıştır. İncelenen örneklerden yola çıkarak yüksek yapılarda düşey sirkülasyon sistemlerinin karşılaştırılması sağlanmıştır. Ayrıca dünyanın en yüksek yirmi binası, kat yükseklikleri, asansör sayıları, çeşitleri ve hızları bazında karşılaştırılmıştır.

The population increase besides the developing technology lead people to new settlements. In this respect, the construction sector has been developed with high rise buildings. In the progress of time, it came out to be a race of prestige among the societies. These buildings which require considerable cost and work in terms of structure and design are of great importance in Turkey as well as all around the world.The most important problem of this gradually developing high rise buildings is the solution of vertical circulation. The correct solution of the circulation has been found out while the designing process. The most important element in the high rise buildings is the elevator. Therefore, it has been seperately eveluated besides the other elements when the vertical circulations are studied in the high rise buildings.In the first chapter of the study, a general introduction related with the content of the subject and the method of the study has been given.In the second chapter, the concept of high rise building has been studied in details. In general, the high rise building definition has been taken into considration and the history of its birth has been examined. It has been observed that this historical progress has been developed in relation with various factors which have been studied detaily and this concept has been evaluated in regard of Turkey.In the third chapter, the basic systems have been datailly examined. Beside of the detailed information about its function, its design and situation have been explained with the definitions of the vertical circulation elements related to these systems.The fourth chapter covers the detailed explanation of the elevators in high rise buildings. Primarily, the historical development has been underlined. In order to have vertical circulation in high rise buildings, these systems having primary importance have been evaluated seperately with their functions, designs and types.The fifth chapter includes examples related with the subject. The solution of the vertical circulation of the remarkable high rise buildings especially in Turkey as well as all over the world has been given.In the conclusion, generally the findings related with the subject have been given. In the light of of the examined examples, the comparision between different vertical circulation systems in the high rise buildings have been made. On the other hand, the world?s highst twenty buildings were compared on the basis of floor hights, the number of the elevators, types and speeds.