Badem (Prunus dulcis (Mill.) D.A Weeb)`in in vitro mikroçoğaltılması ve mikrosürgünlerin köklenmesini etkileyen bazı faktörlerin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, ekonomik açıdan önemli olan fakat zor köklenen badem çeşitleri için in vitro mikroçoğaltmada köklendirme aşamasının optimizasyonu amaçlanmıştır. Denemede GF-677, Nonpareil, Ferragnes ve Tuano badem çeşitleri kullanılmıştır. Sürgün gelişimi bakımından badem için yeni geliştirilen kültür ortamı Nas ve Read Ortamından daha iyi sonuç vermiştir. Sürgün sayısı ve sürgün uzunluğu bakımından meta-Topolin (mT) Benzyladenine (BA)'den daha üstün bulunmuştur. Mikrosürgünler, köklendirme amacıyla; karanlıkta bırakma, köklendirme ortamına aktif kömür ilavesi, mikrosürgünlerin dip kısımlarının doğrudan IBA solüsyonuna bandırılması, köklendirme ortamına phloroglucinol ilavesi, ortam yoğunluğunun değiştirilmesi ve alt kültür sayısının arttırılması gibi muamelelere maruz bırakılmışlardır.Köklendirme ortamına aktif kömür ilavesi, phloroglucinol ilavesi ve mikrosürgünlerin bir hafta karanlıkta bırakılması köklenmeyi olumlu etkilememiştir. Tam ve ½ yoğunlukta ortam üzerinde köklenme oranları benzer bulunmuştur. Ferragnes ve Nonpareil badem çeşitlerinde köklenme elde edilememiştir. En iyi köklenme, GF-677 (badem x şeftali) anacında %64 oranında 1 mg?L-1 IBA varlığında elde edilmiştir. Phloroglucinol köklenmeyi olumlu etkilememiş fakat sürgün gelişmesini teşvik etmiştir. Altkültür bakımından en iyi köklenme %67 oranında 8. altkültürden elde edilmiştir.Anahtar kelimeler: IBA, köklenme, Prunus dulcis, in vitro, Phloroglucinol

The aim of this study was to optimize the rooting stage of some economically important almond cultivars that are difficult to root in vitro. Almond cultivars Nonpareil, Ferragnes, Tuano and peach x almond hybrid rootstock GF-677 were used as the experimental material. For the growth of cultures, a new culture medium developed for almond micropropagation was superior to Nas and Read Medium. Off the plant growth regulators tested meta-Topolin provided higher shoot numbers and produced longer shoots compared to Benzyladenine. To induce root induction, microshoots were subjected to various root inducing treatment: Microshoots were left in the dark, active charcoal and phloroglucinol were added into the rooting medium, bottom parts of microshoots were dipped into IBA solution, the concentration of the rooting medium was modified, or the number of subcultures was increased.Addition of active charcoal or ploroglocinol into the rooting medium and leaving microshoots in the dark for one week had no positive effects on rooting. Rooting ratio on full strength and half-strength media were similar. No rooting was observed with cultivars Nonpareil and Ferragnes. Best rooting percentage (64%) was obtained with GF-677 in the presence of 1 mg?L-1 IBA. Phloroglucinol had no positive effects on rooting but enhanced shoot growth. The highest rooting percentage (67%) was obtained using microshoot that were sub cultured eight times.Keywords: IBA, rooting, Prunus dulcis, in vitro, phloroglucinol