Tıbbi cihazlarda insan merkezli tasarım yaklaşımı: Bir vaka örneği olarak türk malı tıbbi cihazlar

Abstract

Küresel demografik değişimle; yaşam süresinin uzaması, doğum oranlarındaki azalma ve kronik hastalıklarla ilişkili olarak, sağlık hizmetleri giderek gelişen bir endüstri haline dönüşmektedir. Sağlık hizmetlerinin önemli bir parçası olan tıbbi cihazlar, artan demografik değişimler ve endüstrinin gelişmesiyle beraber, daha yaygın olarak kullanılmaya başlanmış ve bunun bir getirisi olarak daha fazla kullanıcıyla etkileşimi girmeye başlamıştır. Bu doğrultuda, kullanıcıyla cihaz arasındaki iletişimin bir parçası olan tasarımın; önemi, rolü ve ürün geliştirmedeki etkileri incelenmiş ve araştırılmıştır.Hasta güvenliği, kullanılabilirlik, kullanım hatalarının gibi kavramların kritik bir noktada olduğu tıbbi cihazlarda, kullanıcı odağı giderek önem kazanmış ve kullanıcı tasarımın merkezine yerleşmiştir. Bu araştırmada; merkezinde insan olan her problemi, yeniliği, çözümü ve fikri kapsayan, farklı disiplinlerin bir araya gelerek; insan odaklı, sosyal sorumluluk ve proje gibi konularla ilişkili olması sebebiyle 'İnsan Merkezli Tasarım' çerçevesi ile tasarım süreçlerini incelenmiştir. Bu bağlamda insan merkezli tasarım yaklaşımı; kullanılabilirlik, kullanıcı deneyimi, kullanıcı arayüzü, kullanım hataları, hasta güvenliği, ergonomi ve insan faktörü kavramları olarak kategorize edilmiş ve kapsamlı olarak araştırılmıştır.Dünya sağlık sektörünün gösterdiği hızlı büyümeyle doğru orantılı olarak, Türkiye'de sağlık sektörü de büyük bir ivmeyle gelişmektedir. Türkiye ekonomisi üzerinde önemli bir etkisi olan sağlık hizmetleri ve tıbbi cihazların pazar analizi, Türkiye'deki Türk Malı tıbbi cihaz üreticileri ile yapılan mülakatlar ile yapılmıştır. Tıbbi cihaz tasarımı ve insan merkezli tasarımın kapsamlı literatür araştırması sonucu, ön mülakat ve derinlemesine mülakat kapsamında iki aşamalı olarak firmalarla görüşülmüş ve firmaların ürün geliştirme ve tasarım süreçleri karşılaştırılmıştır. Ön mülakat kapsamında; Expomed Eurasia 2017 fuar alanında, 17 firma ile açık uçlu sorular ile yarı-yapılandırılmış mülakatlar yapılmıştır. Araştırmanın temelini oluşturacak firmaları, konuyla doğrudan ilgili olup olmadığını belirlemek için gerekli görülen ön mülakat sonrasında, Türkiye'de Türk Malı üreticisi beş firma belirlenmiş, ürün geliştirme süreçleri literatürde kapsamlı incelenen insan merkezli tasarım süreciyle karşılaştırılmıştır.

Regarding global demographic changes such as the graying of society, declining birth rates and chronic diseases, healthcare has become an increasingly developing industry. Medical devices, which are an important part of healtcare services, have begun to be used more and more due to increasing demographic changes and the development of the indusrty. And as a result, they interact with a higher amount and different type of users. Accordingly, as the design is an important part of the interaction between the user and the device; its importance, role and impact on product development have been reviewed and researched.In medical devices, where patient safety, usability and use errors are critical, user-centered design has become increasingly important and the user has become the center of the design. In this research, the design process has been reviewed with the framework of 'Human-centered Design' which every kind of problem, innovation, solution and idea based on human, with the scope of social responsibility and projects, has been evaluated based on different disciplines. In this context, `Human-centered Design` has been categorized into usability, user experience, user interface, use errors, patient safety, ergonomics and human factors and inclusively investigated.Together with the rapid growth of the global healthcare sector, the healthcare sector in Turkey has also been developing with a great acceleration. As healthcare services is an important part of Turkish economy, the market analysis of the medical devices has been made based on interviews carried with local producers of made-in-Turkey devices. As a result of an extensive literature research on medical device design and human-centered design, meetings with firms have been made in two stages and their product development and design phases are compared within the scope of preliminary and case study research.The preliminary research has been conducted at the `Expomed Eurasia 2017` expo and semi-structured interviews with open-ended questions have been carried out with 17 firms. As a result of the pre-interviews, that were made to determine the firms that are directly related with this research, five firms have been selected and their product development process has been compared with human-centered design process, which has been extensively analyzed in this literature research.