Postpartum depresyonun gelişimindeki risk faktörleri ve koruyucu faktörler

Abstract

Postpartum depresyon, doğumdan sonraki ilk bir yıl içinde en sık rastlanan duygudurum bozuklarındandır ve annenin, bebeğin ve eşin üzerinde olumsuz etkiler bırakabilmektedir. Bu araştırmanın amacı, postpartum depresyonunun sıklığını, postpartum depresyonun gelişimindeki risk faktörlerini ve koruyucu faktörleri tespit etmektir. Araştırma kapsamında, İstanbul Eğitim ve Araştırma hastanesine başvuru yapmış, bebeği 1 ila 12 ay arasında değişen, 168 anneye ulaşılmıştır. Katılımcılara, Edinburgh Postnatal Depresyon Ölçeği (EPDÖ), Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RSES), Genel Öz Yetkinlik İnancı Ölçeği (GSE), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (MSPSS) ve Doğum Memnuniyeti Ölçeği (DMÖ) uygulanmıştır. Katılımcıların %35'inde postpartum depresyon geliştirme riski olduğu tespit edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda daha önce depresyon geçirmenin, ilk defa gebe olmanın ve son doğumu dışında yaşayan çocuğa sahip olmamanın postpartum depresyon geliştirme riskini yükselttiği bulunmuştur. Ayrıca ailenin gelir durumunun gider durumundan fazla olmasının ve hamilelikte çalışmış olmanın postpartum depresyon geliştirme riskini azalttığı bulunmuştur. Korelasyon analizleri sonucunda, öz saygı, genel öz yetkinlik inancı, aileden, arkadaştan, özel insandan algılanan sosyal destek ve toplam algılanan sosyal destek, bakım hizmetinin kalitesi, kadınların kişisel özellikleri, doğum sırasında yaşanan stres ve toplam doğum memnuniyeti arttıkça postpartum depresyon belirtilerinin azaldığı bulunmuştur. Yapılan lojistik regresyon analizleri sonucunda, psikolojik özelliklerden depresyon geçmişine sahip olmanın postpartum depresyon geliştirme riskini yükselten bir risk faktörü olduğu, yüzsek öz saygıya sahip olmanın ise postpartum depresyon geliştirme riskini düşüren bir koruyucu faktör olduğu tespit edilmiştir. Sosyoekonomik özelliklerden hamilelikte çalışma ve ailenin gelir durumunun gider durumundan fazla olmasının; gebelik süreçleri ve psikolojik özelliklerden gebeliğin planlı olmasının, doğum sırasında yaşanan stresin az olmasının, genel öz yetkinlik inancının yüksek olmasının ve aileden gelen sosyal desteğin yüksek olarak algılamasının postpartum depresyon geliştirme riskini düşüren koruyucu faktörler olduğu tespit edilmiştir. Postpartum depresyon gelişimini arttıran risk faktörleri ve azaltan koruyucu faktörleri tespit etmek, postpartum depresyona isabetli müdahale stratejilerini geliştirebilmek için ilk adım olduğu düşünülmektedir.

Postpartum depression is one of the most common mood disorders in the first year after birth and may have negative effects on the mother, the baby, and the spouse. The aim of this study is to determine the prevalence of postpartum depression, risk and protective factors in the development of postpartum depression. Within the scope of the research, 168 mothers who have applied to Istanbul Training and Research Hospital and whose babies ranged from 1 to 12 months were reached. Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS), Rosenberg Self-Esteem Scale (RSES), General Self-Efficacy Scale (GSE), Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS), Birth Satisfaction Scale (BSS) were administered to the participants. It was found that 35% of the participants had a risk of developing postpartum depression. As a result of the analysis, it was found that having previous depression, first pregnancy and not having alive children increases and having high-income level and working during pregnancy reduces the risk of developing postpartum depression. As a result of correlation analysis, while self-esteem, general self-efficacy, perceived social support from family, friend, private person and total perceived social support, quality of care provision, women's personal attributes, stress experienced during birth and total birth satisfaction are increasing, postpartum depression symptoms are decreasing. As a result of logistic regression analyses, having a history of depression was found to be a risk factor that increases the risk of developing postpartum depression and having high self-esteem, working during pregnancy, having high-income, planned pregnancy, low birth stress, high general self-efficacy and high social support from the family were found to be the protective factors that decrease the risk of the developing postpartum depression. Determining the risk factors and protective factors in the development of postpartum depression are thought to be the first step in developing appropriate intervention strategies for postpartum depression.