Hospitality in islamicate civilization: futuwwa in İbn Battuta`s travelogue

Abstract

Tarihin farklı çağları ve medeniyetlerinde misafirperverlik oldukça meşhur ve önem verilen bir değer olagelmiştir. Antik ve modern filozoflar tarafından ahlaki bir kavram olarak ele alınmıştır. Bununla beraber misafirperverlik gündelik hayattaki kullanımının dışında göç, göçmenler, öteki, yabancı gibi kavaramlara alakalı olup; bunun da ötesinde günümüzdeki ticari konaklama sektörüne kadar uzanan oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu çalışmadaki amaç İslam medeniyetindeki misafirperverlik kavramını normatif ve pratik boyutlarıyla bütüncül bir bakış açısından ele almaktır. Normatif boyut İslam düşüncesi üzeriden; pratik boyut ise meşhur seyyah İbn Battuta'nın seyahatnamesindeki yolculuklarında karşılaştığı misafirperverlik örnekleri üzerinden incelenecektir.Misafirpervelik normatif açıdan, İslamın temel kaynakları olan ve Islami etik sistemin temelini oluşturan Kuran ve Sünnet baz alınarak incelenecektir. Buna ek olarak normatif kısım on dokuzuncu yüzyıl İslam dünyasındaki fütüvvet düşüncesi ve teşkilatının oluşumu sürecinindeki ahlaki değerleri kapsar. Bu kısımda fütüvvet kitaplarındaki temel ilkeler, ahilik ve zaviyeler incelenmektedir. Pratik kısımda ise, örnek bir çalışma üzerinden bu misafirperverlik kurallarının İslam medeniyetinde gerçek hayatta nasıl uygulandığı sorusuna yanıt aranmaktadır. Pratik boyut için belirlenen tarihi dönem Marshall Hodgson'un İslam medeniyetinin `Middle Periods`u olarak tanımladığı 950-1500 yılları arasını kapsar. Bu dönem İslami sivil ağların ve kuruluşların gelişip yaygınlık kazandığı bir zaman dilimidir. Buradaki amaç bu kuruluşların misafirperverliği uygulamalarında nasıl içselleştirdiklerini incelemektir. Bunun için dönemin toplumsal yaşam şartlarını en iyi şekilde temsil eden kitaplardan birisi olan İbn Battuta'nın seyahatnamesini ele almaktayım. İbn Battuta'nın Rıhle'sini, İslam dünyasının önemli bir seyyahı olması açısından kendi misafir ediliş deneyimleri üzerinden analiz etmekteyim.

Hospitality is a familiar and valued ethic across times and civilizations. It has been worked upon as an ethical concept by ancient and modern philosophers. Hospitality is also a very broad term, starting with its familiar every-day usage and extending to topics such as migration, refugees, the other, the stranger and moving on to include the modern commercial hospitality sector. My aim is to take a holistic look at the concept of hospitality in the Islamicate civilization, in its normative and practical dimensions. This involves normative dimensions of hospitality in Islamic thought and the practical dimension, which is a case study of the great traveller Ibn Battuta's travelogue in terms of the hospitality that he was received with along his vast journeys.The normative dimension includes hospitality in primary Islamic sources of the Quran and the Sunnah, which provides the base for all Islamic ethical system. Moreover, it also includes the codification of Islamic ethics with the formation of futuwwa thought and organization in the ninth century Islamicate world. Here, I look at the principles of futuwwa in the futuwwa books, akhism and and zawiyas. In the practical dimension I want to answer the question of how these hospitality norms were applied in real life Islamicate civilization, a case study to look at the overlap between the normative and the practical. The time range set for the practical dimension is Marshall Hodgson's `Middle Periods` of the Islamicate civilization (950-1500 A.D.). These were flourishing times of Islamicate civil networks and institutions. The aim in this part is to look at how some of these institutions embodied the ethical notion of hospitality in their practices. In order to analyze this, I chose Ibn Battuta's travelogue as it is considered one of the most important books representing the society and the living conditions of the time. In this part I analyze Ibn Battuta's travelogue the Rihla, in terms of his experiences of being hosted as a traveller around the Islamicate world.