Gated communities and the transformation of neighborhood culture: The comparison between Beyaz Residence and Nişancı neighborhood

Abstract

1950 sonrası dünya genelinde yaşanan ekonomik dönüşümler, konut üretim biçimlerinde farklılıklar yaratmıştır. Neoliberal politikaların, postmodernitenin vetüketim kültürü dinamiklerinin mekansallaştığı bu süreçte küreselleşmenin de etkisiyle tüm dünyaya yayılan kapalı konut siteleri bu dönüşümlerin ürünü olarakortaya çıkmıştır. Temel özellikleriyle öncekilerden farklı biçimlenen ve sunulan kapalı siteler her ülkenin ve kentin kendi özgün bağlamı çerçevesinde şekillenmiştir.Bu sosyo-ekonomik dönüşüm ile birlikte 1980 sonrası sosyal ve mekansal ayrışmanın ve toplumsal kutuplaşmanın arttığı İstanbul'da konut ve mahalle yeni nitelikler kazanarak yapısal ve anlamsal dönüşüm geçirmiştir. İdari, hukuki, iktisadi ve toplumsal fonksiyonlara sahip geleneksel İstanbul mahallesinin çok kültürlü, çoketnikli, çok tabakalı, zaman zaman çok dinli yapısı, modern kent mahallesinde homojen ve parçacıl bir yapıya dönüşmüş, nostaljik mahalle kültürü kapalı konut topluluklarının pazarlama unsuru haline gelmiştir. Bu çalışmada Türkiye'de kapalı konut topluluklarının ortaya çıkış süreçleri küresel ölçekteki toplumsal ve ekonomik gelişmeler paralelinde değerlendirilecektir. Çalışmanın amacı bu konut biçiminin mahallenin geleneksel dokusuna etkisine odaklanarak daha bütüncül bir yaklaşım geliştirmektir. Bu çerçevede İstanbul Eyüp bölgesinde bulunan Nişancı Mahallesi ve Beyaz Rezidans kapalı konut topluluğunu kullanıcı-mekan bağlamında irdelenmektedir. Bu kapsamda nitel araştırma metodu benimsenen çalışmada mahalle ve site sakinleri ile yapılan yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmelerle katılımcıların demografik yapıları, sosyoekonomik statüleri, evleri ve çevreleri ile ilgili tercihleri, algıları ve değerlendirmeleri analiz edilecektir. Elde edilen bulgularla bireylerin kenti ve kentliyi tecrübe etme şekilleri olarak mahalle kültürü ve komşuluk ilişkileri tartışılacak ve farklılıklar ortaya konmaya çalışılacaktır.

Economic transformations in the world after 1950 have created differences within the forms of housing production. In the process where the dynamics of neoliberal policies, postmodernity, and consumer culture are spatialized, gated communities that spread all over the world by globalization have risen as a result of these transformations. The gated communities, which are different from previous ones, are formed and presented with their basic features within the framework of the specific context of each country and city. With this socio-economic transformation, after 1980, social polarization and socio-spatial segregation have also increased, and the housing and the neighborhood have redefined its structural and semantic meaning by making new properties. The multicultural, multi-ethnic, multi-layered, and sometimes multi-religious structure of the traditional Istanbul neighborhood with administrative, legal, economic and social functions has transformed into a homogeneous and fragmented structure, and in the new urban neighborhood, the nostalgic neighborhood culture became a marketing element of gated communities. In this study, social and economic developments in the world and the emergence process of gated communities in Turkey will be evaluated in parallel with the global scale. The study aims to develop a more comprehensive approach by focusing on the effect of this housing form on the traditional texture of the neighborhood. In this context, Nişancı Neighborhood and Beyaz Residence located in Eyüp are examined in the context of the relationship between actor and space. The methodology of study is qualitative research. Demographic structure and socio-economic status of participants and their perceptions, preferences, and evaluations for their houses and will be analyzed by semi-structured in-depth interviews. Through findings, the neighborhood culture and the relationships within neighborhood will be discussed, and the differences will be tried to be revealed as to how individuals experience the city and people in the city.