İslam savaş hukukunun kökenleri: Kur`an ve sünnet`te savaş

Abstract

Savaş ve barış devletlerarası tarihin vazgeçilmez tartışmalarından olmakla birlikte temelinde meşruiyet tartışmaları yatmaktadır. Savaşın meşruiyetini ifade eden haklı savaş kavramı her ne kadar batı merkezli bir kavram olsa da çok eski zamanlardan itibaren kaynaklarda savaşın meşruiyeti hakkında farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. Bu yaklaşımlardaki farklılaşmanın özünde ise epistemolojik, kavramsal ve kuramsal farklılıklar yatmaktadır. Tüm din, devlet ve medeniyetlerin savaş anlayışları ve savaş hukukları olduğu gibi İslam'ın da kendine özgü bir savaş kuramı ve buna bağlı bir savaş hukuku bulunmaktadır. İslam savaş hukuku, Kur'an ve Sünnet temelinde şekillenmiştir.Bu tezde İslam savaş hukukunu teori ve pratik olmak üzere savaş kuramı ve savaş hukuku şeklinde iki başlık altında sınıflandırdım. Savaş kuramı Kur'an ve Sünnet çerçevesinde olup bunun üzerine inşa edilmiş fıkıh ve kelamı da kapsamaktadır. İslam'da savaşın düşünsel ve inançsal arka planına dair kaynaklar incelenmiştir. Savaş hukuku da Kur'an ve Sünnet'te savaşın uygulamasının nasıl olduğunu kapsamakta olup; savaşa başvurma hukuku, savaş içi hukuk ve savaş sonrası hukuk olmak üzere üç ana başlık altında kaynakları çerçevesinde analiz edilmiştir. Çalışmada Kur'an ve detaylı izahı için Nesefî Tefsiri ve Ebussuûd Efendi Tefsiri, Hadis kaynağı olarak Sahîh-i Buhârî ve Sahîh-i Müslim, Fıkıh kaynağı olarak Şerhu's-Siyeri'l-Kebir gibi ilmi değere sahip eserlere başvurulmuş olup Kur'an ve Sünnet'te savaşın kuramsal ve pratik genel bir çerçevesi çizilmesi hedeflenmiştir.

War and peace have always been part of essential debates of interstate history and legitimacy lie at the bottom of these debates in its core. Although the concept of just war which expresses the legitimacy of war is western-centred; there have been resources about the legitimacy of war, which there are approaches based on legitimacy in them, since early ancient times. Epistemological, conceptual and theoretical differences are found in the core of differentiation in these approaches. Like all religions, states and civilizations have a theory of war and law of war, Islam has a distinctive doctrine of war and a law of war based on it. Islamic law of war is shaped under the skin of the Quran and Sunnah.I classified the Islamic law of war under two heading `the doctrine of war` and `the law of war` as mentioning doctrine and application. The doctrine of war covers the Quran and Sunnah with Fiqh and Kalam which are based on them. The resources related to belief-related and intellectual backgrounds of war in Islam are investigated. Additionally, the law of war covers how the application of war in the Quran and Sunnah; and it is analysed with their resources under three main headings as `the recourse law of war`, `the law of in-war` and `the law of post-war`. I applied Quran, and Nasafi's Tafsir and Ebussuûd Efendi's Tafsir for detail, in addition to some works with scholarly value such as Bukhari and Muslim for Hadith resources and the Islamic Law of Nations for Fiqh resources. I aimed to draw a general frame of war in the Quran and Sunnah.