Parkinson hastalığı olan bireylerde DBS tedavisi öncesi ve sonrası apati bulgularının değerlendirilmesi çalışması

Abstract

Amaç: İleri evre Parkinson hastalığı tedavisinde uygulanan subtalamik nukleus derin beyin stimulasyonu (STN DBS) motor bulguları düzeltmekte, ancak apati gibi nonmotor sorunları arttırmaktadır. Bu çalışma da, ileri evre Parkinson hastalığında STN DBS tedavisi öncesi ve sonrası hastaların apati düzeylerini belirlemek; tedavi sonrası apati düzeylerinde oluşan değişikliklere etkisi olabilecek ilaç doz azaltılması, yaş, hastalık başlama yaşı, kaygı ve depresyon, kognitif durum gibi faktörleri çalışmak, değerlendirmek amacıyla planlanmıştır. Bu amaçla hastalara STN DBS ameliyatı öncesi 0. ay ve sonrası 6. ayda Apati Değerlendirme Ölçeği uygulandı. Ayrıca apati kavramı depresyon, anksiyete, kognitif etkilenim gibi psikiyatrik durumlarla karıştırılmakta ve bazen de birlikte seyretmektedir. Bu nedenle hastaların preop ve postop dönemde emosyonel durumu, depresyon, anksiyete, günlük yaşam aktivitesi ve kognitif fonksiyonları da değerlendirildi. STN DBS sonrası ortaya çıkan apatinin etiyolojisinde dopaminerjik ilaç yoksunluğu belirtildiği için hastaların levodopa eşdeğer dozları da (LED) çalışıldı.Yöntem: Çalışma Nisan 2016 - Kasım 2016 tarihleri arasında Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji bölümünde toplam 26 olgu ile gerçekleştirilmiştir. Olgular DBS tedavisi öncesi 0. ayda ve DBS tedavisinden 6 ay sonra değerlendirilmiştir. Hastalara PH'nın motor bulguları, mental ve emosyonel durum, günlük yaşam aktiviteleri, tedavi komplikasyonlarını değerlendirmek için Birleşik Parkinson Hastalığı Değerlendirme Ölçeği (BPHDÖ), olası depresyon ve anksiyeteni belirlemek için Beck Anksiyete ve Depresyon Ölçeği, kognitif fonksiyonları değerlendirmek için Montreal Bilişsel Değerlendirme (MOCA), apati belirtilerini değerlendirmek için Apati Değerlendirme Ölçeği (ADÖ), yaşam kalitesinin değerlendirilmesi için ise Parkinson Hastalığı Anketi (PHA 39) uygulanmıştır.Bulgular: Araştırma Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji bölümünde toplam 26 olgu ile gerçekleştirilmiştir. Hastaların yaş ortalaması 60.38±9.10 yıl bulundu. Hastalarda PH başlama yaşı 47.03±10.27 yıl, hastalık süresi 13.73±5.39 yıl olarak görüldü. Çalışmaya dahil edilen bireylerde kadın /erkek oranı eşit olarak saptandı. Çalışmaya dahil edilenlerin eğitim düzeyi ilkokul %30.8, ortaokul %34.6, lise %23.1, universite %11.5 şeklindedir. Araştırmaya dahil edilenlerin %11.5'inin aktif olarak çalıştığı belirlendi. Çalışmaya dahil edilen hastaların %26.9'unda kontrol altında olan esansiyel hipertansiyon (HT), %15.4'ünde kontrol altında olan tip2 (DM), %7.7'isinde esansiyel tremor (ET) komorbitesinin olduğu görüldü. PH başlama bulgusunun hastaların %34.6 'sında sol tremor, %15,4'ünde sol yavaşlama, %38.4'sında sağ tremor, %11.5'inde sağ yavaşlama olduğu bulundu. Çalışmaya dahil edilen hastalara STN DBS ameliyatı uygulanmıştır.Sonuç: STN DBS tedavisi uygulanan 26 ileri evre PH tanısı olan hastada, tedavi öncesi ve tedavinin 6. ayında yapılan apati ölçeklendirmesinde hastaların apati değerlerinde istatistiksel anlamlılık oluşturan bir değişiklik izlenmedi (p=0.502). Hastalarımıza uygulanan PDA-39 ölçeğinde anlamlı düzelme izlenmiştir (p<0.005). Levodopa eşdeğer (LED) dozlar tedavi sonrasında %20.28 azalmıştır. Tedavi sonrası değerlendirmelerde apati ölçek değişim yüzdesiyle LED arasında negatif korrelasyon saptanmış ancak istatistiksel anlamlılığa ulaşmamıştır (rs=-0.173, 0.398). Apati ölçekleri tedavi öncesi ve sonrası değerlendirmelerde ileri yaşın ve ileri yaşta hastalık başlamasının risk teşkil ettiğini destekler şekildedir (rs=0.093, 0.077). Beck anksiyete ölçekleri hastalarda tedavi sonrasında istatistiksel anlamlı bir azalma gösterirken; Beck depresyon ölçeklerinde anlamlılık izlenmemiştir ( p=0.008, p=0.41, sırasıyla). Tedavi sonrası 6. ayda uygulanan MOCA değerlendirilmesinde anlamlı değişiklik yoktur (p=0.005).Anahtar Kelimeler: Parkinson hastalığı, apati, DBS

Aim: STN DBS applied in advanced-stage Parkinson's disease improves motor findings but increases nonmotor problems such as apathy. This study was planned to compare the apathy levels of patients before and after DBS treatment in patients with PD and to evaluate changes in apathy levels after treatment. For this purpose, we plan to apply the Apathy Assessment Scale at the 1st month and the 6th month before the STN DBS surgery. In addition, the concept of apathy is confused with psychiatric situations such as depression, anxiety, cognitive impairment, and sometimes coexist. For this reason, we aim to apply some tests and evaluate apathy in evaluating emotional state, depression, anxiety, daily life activity and cognitive functions in pre- and postoperative period. Since dopaminergic drug deprivation was noted in the etiology of apatinine after STN DBS, patients were also treated with levodopa equivalent dose (LED). Methods: The study was carried out between April 2016 and November 2016 with a total of 26 cases in the Department of Neurology at Marmara University Medical Faculty Hospital. The cases were evaluated at 0 months before DBS treatment and 6 months after DBS treatment. The Combined Parkinson's Disease Assessment Scale (BPHSS), the Beck Anxiety and Depression İnventory Scale for assessing possible depression and anxiety, the Montreal Cognitive Assessment Scale (MOCA) for assessing cognitive functions, the mental and emotional status, daily living activities, Apathy Evaluation Scale (AES) to assess apathy symptoms, and the Parkinson's Disease Survey (PDQ-39) was used to evaluate the quality of life.Results: The study was carried out with a total of 26 cases in the Department of Neurology at Marmara University Medical Faculty Hospital. The mean age of the patients was 60.38 ± 9.10 years. The age of onset of PH was 47.03 ± 10.27 years and duration of illness was 13.73 ± 5.39 years. The proportion of women / men in the subjects included in the study was found to be equal. The education level of the subjects included in the study is 30.8% for primary school, 34.6% for middle school, 23.1% for high school and 11.5% for university. It was determined that 11.5% of those included in the survey were actively working. Of the patients included in the study, 26.9% had essential hypertension (HT) under control, 15.4% had type 2 (DM) and 7.7% had essential tremor (ET) comorbidities. The PH starting bulgus was found to be left tremor in 34.6% of patients, left deceleration in 15.4%, right tremor in 38.4% and right deceleration in 11.5% of patients. The STN DBS operation was applied to the patients included in the study. There was no statistically significant difference in the apathy values of patients with 26 advanced PH patients treated with STN DBS treatment and in the apathy scale before and 6th month of treatment (p = 0.502). Significant improvement was observed in the PDA-39 scale applied to our patients (p <0.005). Levodopa equivalent (LED) doses decreased by 20.28% after treatment. There was a negative correlation between apathy scale change percentile and LED, but not statistically significant (rs = -0.173, 0.398). Apathy scales were found to be a risk factor for early and advanced age (rs = 0.093, 0.077) in pretreatment and posttreatment evaluations. Beck anxiety inventory scales showed a statistically significant decrease in patients after treatment, whereas Beck Depression inventory scales showed no significant difference (p = 0.008, P = 0.41, respectively). There was no significant change in MOCA administered at 6 months after treatment (p = 0.005). Keywords: Parkinson's disease, apathy, STN DBS