Psikotik bozukluklarda görsel algı değişikliklerinin bütüncül olarak incelenmesi ve klinik özelliklerle ilişkisinin araştırılması

Abstract

Giriş ve Amaç: Şizofrenide görsel algının farklı işlevlerinde çok sayıda değişiklik gösterilmiş; bu değişikliklerin prevelansının yüksek olduğu, bazılarının psikotik dönem öncesinde saptanabildiği gösterilmiştir. Ancak son derece karmaşık bir zeminde oluşan bu değişikliklerin, tek başına yeterli yordayıcı güçleri bulunmamaktadır. Bu araştırmanın amacı, psikotik bozukluklarda değiştiği gösterilmiş görsel algı işlevlerinden hangilerinin birlikte incelenmesinin hasta ve kontrol grupları arasında yüksek ayrım gücü sağlayacağını saptamak, bu test gruplarının birleştirilmiş performans göstergelerinin hastalık şiddeti ve şizotipal özelliklerle ilişkisini araştırmaktır.Yöntem: Bu amaçla Harvad Üniversitesi McLean Hastanesi'ne başvurmuş ve dahil edilme kriterlerini karşılayan 26 şizofreni ve şizoaffektif bozukluk hastası ile 21 sağlıklı kontrol çalışmaya dahil edilmiştir. Katılımcılara uygulanan bir test bataryası ile şu beş ayrı görsel işlev değerlendirilmiştir: görsel-uzamsal çalışma belleği, hız ayrımı, kenar birleştirme, boyut algısı ve görsel geri maskeleme. Hastalık şiddeti PANSS ile, kontrol grubunda şizotipal özellikler ise Şizotipal Kişilik Ölçeği kullanılarak değerlendirilmiştir.Bulgular: Test performansları gruplar arasında karşılaştırıldığında görsel-uzamsal çalışma belleği (ÇB), hız ayrımı(HA) ve kenar birleştirme(KB) testlerinde hastaların kontrol grubundan anlamlı olarak düşük performans gösterdiği belirlenmiştir (p<0.005). Boyut algısı ve görsel geri maskeleme testlerinde ise gruplar arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Yapılan diskriminant fonksiyon analizinde elde edilen modeller arasından ÇB ve KB performanslarının birlikte değerlendirilmesinin %73 duyarlılık, %71 özgüllük ile en yüksek ayrım gücünü sağladığı tesbit edilmiştir. HA ve KB performanslarının birlikte değerlendirmesi ise %73 duyarlılık, %66 özgüllük ile iki grubu birbirinden ayırmıştır. Kognitif profilleri psikoz hastalarına benzemeyen daha homojen bir kontrol grubu elde etmek amacıyla şizotipal kişilik ölçeği skoru 75 persentilin altında olan sağlıklı bireyleri dahil ederek ikinci bir diskriminatif analiz uygulandı. Bu analizde HA ve KB testlerinin performanslarından elde edilen diskriminatif skorun, %88.5 sensitivite ve %75 spesifite ile iki grubu birbirinden ayırdığı gösterildi. Bu birleşik skorun, hem şizofreninin negatif belirtileri ile, hem de negatif şizotipal özelliklerle yüksek korelasyon gösterdiği saptandı (sırayla p=0.004, p=0.005). Sonuçlar: Bu çalışma, şizofrenide görülen görsel algı bozuklukları arasından görsel uzamsal çalışma belleği – hız ayrımı işlevleri ile kenar birleştirme - hız ayrımı işlevlerinin birlikte değerlendirilmesinin psikoz hastaları ile sağlıklı bireyleri birbirinden ayırma gücü olduğunu göstermiştir. Bu testlerden elde edilen birleşik skorların hem negatif semptom şiddeti hem de negatif şizotipal özelliklerle korele olması, bu değerlendirmelerin durum (state) göstergesi olmasının yanında yatkınlık belirleyici özelliklerinin de olduğunu göstermektedir. Bu bulgular, görsel algı bozukluklarının birlikte incelenmesinin, gelecekte hastalığın nörogelişimsel spektrumunu değerlendirebilecek kolay uygulanabilir ölçüm araçları olarak kullanılabileceğini işaret etmektedir.

Introduction:Visual system has increasingly been recognised as an important site of pathology and dysfunction in schizophrenia. Research in schizophrenia has demonstrated a wide variety of perceptual deficits that have implicated abnormalities at various levels of the visual system. These impairments were documented to have high prevalence among patients with schizophrenia and individuals at high genetic risk. The aim of this study was to develop a comprehensive task battery evaluating different visual perceptual functions in patients with psychosis and to assess discriminative power of these task groups along with their relationship with clinical characteristics. Methods: 26 patients with schizophrenia and schizoaffective disorder (mean age = 43.7, 65.4% male) , and 21 healthy control subjects (mean age= 40.78, 52.38% male), ages 18-60, participated in the study. Five different areas of visual functioning have been evaluated using a task battery: visuospatial working memory (WM), velocity discrimination(VD), contour integration(CI), illusory size perception and backward masking. Symptom severity was evaluated using Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS), and schizotypal traits in healthy controls were assessed using Schizotypal Personality Questionnaire (SPQ). Results: Patients demonstrated significantly lower performance for VD, CI and visuospatial WM tasks (all p<0.005). Performances of illusory size perception and backward masking tasks did not differ in between two groups. Discriminant analyses yielded two models to classify patient and control groups using visual task performances. Discriminant scores obtained from performances of working memory and contour integration tasks classified the groups with 73% sensitivity and 71% specificity. The use of speed discrimination and contour integration performances in a discriminant model classified the groups with 73% sensitivity and 66% specificity. We performed further analyses using data from healthy individuals only with schizotypal scores lower than 75th percentile. Discriminant score obtained from performances of VD and CI tasks was able to classify patients and healthy controls with low schizotypal traits with 88.5% sensitivity and 75% specificity. Furthermore, the VD-CI model showed significant correlation with both the severity of negative symptoms in patients (p=0.004), and negative schizotypal traits in healthy controls (p=0.005). Conclusion: These results demonstrate that integrated evaluations of contour integratiın, working memory and speed discrimination tasks were able to successfully distinguish between patients with psychosis and healthy controls. These discrimination functions were strongly correlated with symptom severity and schizotypal personality characteristics. The strong correlation of discrimination functions with symptom severity and schizotypal personality characteristics shows that these evaluations have both state and trait indicator characteristics. These findings show that integrated assessment of visual perceptual differences has the potential to be used as easily applicaple tools to evaluate the neurodevelopemental spectrum of psychotic disorders.