Türkiye`de işçi ücretleri ve memur maaşlarının enflasyona etkisi ve Türkiye uygulaması (1983-1993)

Abstract

107 ÖZET Ücret-maaş kavramı gönümüzde ençok tartışılan kavramlardan biri haline gelmiştir. Siyasî ve ekonomik alanlarda yaşanan değişmelerden sonra, bu gelirlere ilişkin anlamalar ve öncelikler değişmiş, ekonomik içeriği sosyal boyutunu aşacak ölçüde ön plana çıkmıştır. Enflasyon genel anlamda `Fiyatlar genel düzeyinin sürekli olarak yükselmesi` olarak tanımlanır. Türkiye'de enflasyonu etkileyen faktörler iç kaynaklı enflasyon ve dış kaynaklı enflasyon olmak üzere İM kısma ayrılmıştır. İç kaynaklı enflasyon olarak; para arzı, faiz haddi, kamu harcamalarındaki artışlar, yatırımlar, destekleme alım fiyatları, geleceğe ait tahminler ve enflasyon beklentisi gösterilmiştir. Dış kaynaklı enflasyon ise döviz kurları, ithalat ve dış borç değişkenleridir. Ücret ve maaş ödemelerinin de enflasyonu artırdığı belirtilmektedir. 1980'den sonra çalışanların toplu pazarlık güçleri yasalarla kısıtlanmıştı, işçi ve memurlara yapılan ödemeler düşük tutularak, dışa açık büyümede rekabet üstünlüğü sağlamak hedeflenmiştir. Böylece, düşük maliyetle yapılacak mal ve hizmet üretiminin ihracat imkânım artıracağı sanılmıştır. Yurt içi satmalma gücünü kurarak iç talebi daraltmak ve elde edilen üretim fazlasını ihracata yöneltmek istenmiştir. Bu amaçla uygulamaya konulan ekonomi politikası gelir dağılımı eşitsizliğini artırmıştır. Gelir dağılımı ile ilgili araştırma ve incelemeler Türkiye'de gelir bölüşümünün 19801i yıllarda değiştiğini göstermektedir. İşçi ücretleri ve memur maaşları sürekli biçimde fiyat artış oranlarından daha düşük oranlarda yükseltilerek reel olarak düşürülmüş, böylece çalışan kesimin Gayri Safi Mili Hasıla'daM nisbî payı daralmıştır. GSMHdan emek geliri elde edenlerin ve tarımda çalışanların daha az pay aldıkları görülmektedir. Ücret ve maaş geliri elde edenlerin MM Gelir'den aldıkları pay yüzde 24.07'dir. Müteşebbis gelMerinin milli gelirden aldığı pay ise yüzde 51.45'dir. Türkiye'de enflasyonu etkileyen değişkenlerle kurulan regresyon modellerinde, enflasyonu etkileyen en büyük değişkenin ücret ve maaşlar olmadığı görülmüştür. Enflasyonu etkileyen diğer değişkenleri dikkate almayıp sadece ücret ve maaşların enflasyonu etkilediğini kabul etsek bile, bu gelirlere yapılacak yüzde yüz ücret artış.;lanmn enflasyona etkisi yüzde 12 ilâ yüzde 28 oranında olmaktadn. Bu durum bize, Türkiye'de yapısallaşan enflasyonun temelinde sadece ücret ve maaş artışlarının olmadığının önemli bir göstergesidir.

108 SUMMARY Wage-salary term has been discussed the most today. After the changes in political and economical areas, unterstanding and precedences fields concerning to these revenues have changed and it is economic dimension have been in first importance than it is social dimension GenaraUy inflation is deseribed continuous inceraese of price level. The factors that effect inflation in Turkey are divided into two parts as interior and exterior inflation. As interior inflation money supply, rate of interest, increasing in public expenditure, investments, basis prices, forecasting and inflation expectation have been shown, As exterior inflation rate of exchange, importation and foreign dept variables. İt is illustrated that the payment of wages and salaries have increased inflation, too. The collective bargaing power of those who work were restrained by laws after 1980. İt was aimed to be superior in exterior development for competition by getting lower in payment to workers and civil servants. That the possibility in increasing of goods and services, product that is done in law cost. The government wanted to decrease indemant and to export extra production with breaking power of inland perchasing. This policy has increased unegual of income distribution. Research and survey of income distribution show that income dividing changed in Turkey in 1980's. Wages and salaries always increas less than prices. So in fact there was a decreasing in wages and salaries. Hence share of staff and worker was decreased in Gross National Product. We know that working income and agricultural workers get less share from GNP. share of wages and salaries is 24.07 % percent share of entreprenyer income is 51.45 % percent. We set up several regression eguations that these regression show us wages and salaries are not the biggest element to affect for inflation in Turkey. Without all other elements affected to inflation, when we take into account wages and salaries whic affect to inflation, in this candition 100 % percent to inflation is 12 % or 28 %. This conclusion shows us in fact there is not only increasing of wage and salary to affect inflation in Turkey whic is in the structural inflation.