Sanayi işletmelerinde üretim maliyeti fonksiyonlarının analizi ve Kahramanmaraş`ta uygulama

Abstract

ÖZET İşletmeler kâr sağlama amacının yanında topluma hizmet, kararlılık, devamlılık, sosyal sorumluluk ve özde müşteriye hizmet prensibiyle hareket eden mal ve hizmet üreten birer iktisadi birimler olarak tanımlanır. Bu çalışmada `Sanayi İşletmelerinde Üretim Maliyeti Fonksiyonlarının Analizi` yapılarak, Kahramanmaraş'ta faaliyet gösteren Güneysi A.Ş. İplik Fabrikasının maliyet ve üretim verileri regresyon analizi çerçevesinde maliyet fonksiyonları tahminlerinde kullanılmıştır. Çalışmanın amacı, çeşitli maüyet fonksiyonlarım kullanarak modellerin sonuçlarını karşılaştırmalı olarak incelemek ve bulgulardan nasıl bir maliyet üretim ilişkisinin olduğunu ortaya koymaktır. Analizlerde bilgisayar programlarından yararlanılmıştır. Kahramanmaraş' daki Güneysi A.Ş. İplik Fabrikası'nda 1993 yılı için 12 aylık kısa dönem baz alınmıştır. Yapılan doğrusal model tahmininde aylık toplam maliyet fonksiyonu tespit edilmiştir. Sonuç, üretim ile maliyet arasmda doğrusal bir ilişkinin olduğunu ortaya koymuştur. Yani, üretim miktarı artarken toplam maüyet te artmaktadır. Toplam maliyetteki değişmelerin % 95,09 oranında üretim miktarındaki değişmlerden ileri geldiği tesbit edilmiştir. Maliyetlerin sırasıyla başta hammadde olmak üzere enerji ve işçilik giderlerinden etkilendiği görülmüştür. Bu uygulamaya ilaveten aynı fabrikada 1990-1994 dönemi için sadece 5 yıllık cari toplam, reel toplam ve cari birim ve reel birim maliyet fonksiyonları da doğrusal ve eğrisel olarak tahmin edilerek karşılaştırma yapılmıştır. Cari fiyat esneldiklerinin reel esnekliklerden enflasyon sebebiyle daha büyük olduğu görülmüştür. 83

SUMMARY The firms which ones produce material and service that their purposes are not only make returns. Beside of this, their purposes are to serve the people being stable, continiously during time and have a responsibility. In this study, cost function have been applied by regresion analysis in Güneysi A.Ş. Tread Factory which run in K.Maraş with `Analysis of Production Cost Functions` Purpose of this study is using different cost function for taking result of model as a comparative and explore how there is a connection between cost and product, we used computer programs for analysis. We take only 12 months of 1993 for this analysis in Güneysi A.Ş. in K.Maraş. At the conjecture of linear model, total cost function for month has been finded. Result has showed that there is a linear relation between product and cost. In other way when the product has increades, that the total cost is increasing. Addition to this analysis at the same factory for 1990-1994 season just for five years current total, real total and current unit and real unit's cost functions have also conjectured linear and curvilinear for make comprasion. We saw that current price elasticity is bigger than the real elasticity because of enflation. 84