234 numaralı Maraş şer`iyye sicili hicri 1322-1325/Miladi 1903-1907 (Değerlendirme ve transkripsiyon)

Abstract

60 ÖZET İnsanlarla ilgili bütün hukuki hadiseleri, kadıların verdikleri hükümleri, herhangi bir şehadeti, bir ikrarı, bir hibeyi, resmiyete kaydedilmesi istenen bir hususu, devlet merkezinden gelen bütün fermanlar, emirler ve tebliğlerin tarih sırasına göre tutulan kayıtlarına Şer'iye Sicili denir. Osmanlı Devletinde % 85 İslâmî hukuk kaideleri uygulanmakta olduğundan çalışmamızın giriş bölümünde belgelerin anlaşılmasına kolaylık sağlamak amacıyla Şer'iye Mahkemeleri, burda görev yapanlar ve bu mahkemelerde görülen da'valar ile ilgili kısa açıklamalar yaptık. Daha sonra Nizamiye ve Ticaret Mahkemelerinden kısaca bahsettik. Maraş'a ait olup günümüze ulaşabilen yedi adet Şer'iye Sicili, Milli Kütüphanede muhafaza edilmektedir. Bu şer'iye sicilleri M.1876-1922/H.1293-1341 tarihleri arasına aittir.Tez konum olan 234 N.M.Ş.S'nin 200-300. sayfaları, H.1322-1324/M.1904-1907 tarihleri arasında Maraş Şer'iye Mahkemesinde verilen hühümleri ihtiva etmektedir. Belgelerde tarih sırasına dikkat edilmemiştir. Araştırmacılara bilhassa Maraş tarihi ile ilgili çalışma yapanlara kolaylık sağlamak amacıyla önce belgelerin özeti daha sonra metnin transkribsiyonu verildi Değerlendirme kısmında Maraş'ın tarihî geçmişi ile ilgili kısa bilgiler sunulduktan sonra XX. yüzyılın başında Maraş'ın idari, ekonomik ve sosyal durumu hakkında 234 Numaralı Maraş Şer'iye Sicili ve 1324 tarihli Halep Vilâyeti Salnamesindeki Maraş'la ilgili bilgiler esas alındı. Bu dönemde Maraş Haleb Vilâyetine bağlı bir sancaktır. Halk ziraat, ticaret ve çeşitli el sanatlarıyla uğraşmaktadır. Bütün kışkırtmalara rağmen müslim ve gayrimüslim münasebetlerinin iyi olduğu görülmektedir. Bu da müslümanların hoşgörü sahibi olduklarını göstermektedir. Osmanlı Devletinin son dönemleri olmasına rağmen adalet müessesesi mükemmel şekilde işlemektedir. Birçok da'vada `Şuhud'ül-hal` in bulunması ve şahitlerin durumunun `Müzekki` denilen kimselere araştırtılması ve gayrimüslimlerin lehinde karar verilmesi bunu göstermektedir. Halk örf ve adetlerine61 bağlıdır. Bu nedenle birçok yer ismi ve kelimeler olduğu gibi muhafaza edilmiştir. Kanunlar birden fazla evliliğe müsaade etmesine rağmen halkın çoğunun bir evliliği tercih ettiği anlaşılmaktadır. Ekler kısmında, yapılan çalışmadan daha iyi istifade edilmesi amacıyla lügatçe; ve yazı çeşidi hakkında bilgi vermesi bakımından dört adet belgenin fotokopisi verildi. SUMMARY Şer' iye Register of Maraş Number 234 H. 1322-1324/A.D. 1904-1907 Şer'iye register is a kind of written document consisting of lawsuit papers, sentences given by cadis, any withnessing, a confessing, a donation, a metter to be written in formality, all firmans come from state center and record of orders and notifications in cronology. In Ottoman State % 85 moslem rules are valid. Therefore in the intraduction of our studies in order to ease the understanding of the documets some knowladge abaut moslem law and the functions of ottoman cort organization is given. Later regularity and commercial courts are mentioned shartly. We try to explain, general qualities and historical importance of Şer'iye register Maraş consisting of 7 volumes are kept in national library. These Şer'iye registers are wiritten betwen A.D. 1876-1922/H. 1293-1341. The volume number 234 which is our thesis subject is written betwen H 1322-1324/A.D. 1904-1907 and consists of sentencesgiven in Maraş Şer'iye court. In the documents cronology is not in order. In order to easeresearchers' studies especialy related to Maraş the summaries of documents and transcription texes are given. In conclusion part considering the results that we get during our studies knowledge abaut admirative, economical and social consruction of Maraş based on Maraş Şer'iye register and annual of Halep Province dated 1324. In this period Maraş was a part of Halep Province. People deal with agriculture, commerce and different handcrafts. Although all provocations it is understood that the relations betwen Moslems and non Moslems are very well. This shows that moslems have a wide tolerance. Although it was late period of Ottoman State

61 bağlıdır. Bu nedenle birçok yer ismi ve kelimeler olduğu gibi muhafaza edilmiştir. Kanunlar birden fazla evliliğe müsaade etmesine rağmen halkın çoğunun bir evliliği tercih ettiği anlaşılmaktadır. Ekler kısmında, yapılan çalışmadan daha iyi istifade edilmesi amacıyla lügatçe; ve yazı çeşidi hakkında bilgi vermesi bakımından dört adet belgenin fotokopisi verildi. SUMMARY Şer' iye Register of Maraş Number 234 H. 1322-1324/A.D. 1904-1907 Şer'iye register is a kind of written document consisting of lawsuit papers, sentences given by cadis, any withnessing, a confessing, a donation, a metter to be written in formality, all firmans come from state center and record of orders and notifications in cronology. In Ottoman State % 85 moslem rules are valid. Therefore in the intraduction of our studies in order to ease the understanding of the documets some knowladge abaut moslem law and the functions of ottoman cort organization is given. Later regularity and commercial courts are mentioned shartly. We try to explain, general qualities and historical importance of Şer'iye register Maraş consisting of 7 volumes are kept in national library. These Şer'iye registers are wiritten betwen A.D. 1876-1922/H. 1293-1341. The volume number 234 which is our thesis subject is written betwen H 1322-1324/A.D. 1904-1907 and consists of sentencesgiven in Maraş Şer'iye court. In the documents cronology is not in order. In order to easeresearchers' studies especialy related to Maraş the summaries of documents and transcription texes are given. In conclusion part considering the results that we get during our studies knowledge abaut admirative, economical and social consruction of Maraş based on Maraş Şer'iye register and annual of Halep Province dated 1324. In this period Maraş was a part of Halep Province. People deal with agriculture, commerce and different handcrafts. Although all provocations it is understood that the relations betwen Moslems and non Moslems are very well. This shows that moslems have a wide tolerance. Although it was late period of Ottoman State62 justice foundation worked well. In most of the lawsuit there was `Şuhud'ul-hal` and inspectors who investigated the position of witnesses in order to decide on to be half of non moslems. The people are dependet upon to their usage and customs. There fore most of the places' names and words are kept naturally. Although laws permit for poligamy it is understood that people prefered monogamy much. In order to get benefit well from the studies, for given information abaut dictionary and the writing of the volume four photo-copies of the document are given in the additions.