Münyetü`l-Ebrar ve Günyetü`l-Ahyar

Abstract

ÖZET Fatih Sultan Mehmed'e sunulmak üzere hazırlanan Münyetü'l- Ebrar ve Gunyetü'l-Ahyar, Fatih'in de hocası olan Akşemseddin'in isteğiyle Muvaffak ibn-i Mecd-i Hasî'nin Selve adh, tasavvuf sahasında yazılmış, halvet ve uzlete çekilmenin esasları ve faydalarını anlatan eserinin tercümesidir. Eser, yazarın da belirttiği gibi, tercüme-telif yoluyla kaleme alınmıştır. Sahasında o güne kadarki bir boşluğu dolduran bu eser, dil yönünden ara dönemde, yani Eski Anadolu Türkçesi'nden Osmanlı Türkçesi'ne geçişin son döneminde yazılmıştır. Çalışmamız bu eserin 92b-124a varakları arasını kapsamakta olup, iki bölüm halinde hazırlanmıştır. İlk bölümde metin transkribe edilirken âyet, hadis ve Arapça ibareler Arap harfleriyle yazılmış ve dipnotta Türkçe karşılıkları verilmiştir. İkinci bölümde bütün kelimeler -âyet, hadis ve Arapça ibareler hariç- sözlük kısmına alınmış, metin içindeki anlamları karşılarına yazılarak metinden seçilen birer cümleyle örneklendirilmiştir. Bugün için kullanımını yitiren kelimeler tespit edilirken bunların anlamları daha önceki ve sonraki asırlarda yazılan eserlerdeki kelimelerle karşılaştırılmıştır. Aynı zamanda eserin indeksi de bu bölümde verilmiştir. Türkçe kelimelerin büyük çoğunluğunun günümüzde de yakın anlamlarıyla kullanıldıkları, bazı kelimelerin ise günümüzde çok daha farklı manalarda kullanıldığı görülmektedir. Bazı kelimeler ise, bugün kullanılmamaktadır. Abdurrahim Karahisari, Tasavvuf, Selve, Mürid, Şeyh, Nefs, Sünnet, Kalp, Adab ve Din kelimeleri bize, eseri en iyi şekilde açıklayabilecek anahtar kelimelerdir.

ABSTRACT This study prepored as a thesis of master degree, which was done upon the works colled Münyetü'1-Ebrâr and Gunyetü'1-Ahyâr of sufi poet Abdurrahim Karahisarî, one of the authors from fifteen century, is a study of language. Karahisarî had formed this work by doing some additions to the sufism work named Selve of Muvaffak İbn-i Mecd-i Hası. The author tells the principals of sufism life in whatever way, in his work. He tells the disciplining of essence with large explanations with verse of Koran and hadiths. Bering a number of copies of this work is a sing of being read very much in his time. The work belongs to the transition era which is from ancient Anatolion Turkish to classical ottoman Turkish in the history of Turkish language. This work, in fact, is 124 paged. The division which is studied on is between 92b and 124a pages. The study is formed into two divisions. The work had been transcribed in the first division. The sentences, verses and hadiths of Arabic and persion, which were originally written in Arabic alphabet in the work, were only mede Turkish explanations at the footnote. The difficulties related with orthography and also the other definetions were given in the footnote. However, the dictionary and index were contituted in the second division. While the dictionary being formed, the words in the which language originally be longed to, and the kind of word were determined. The words used in the different meanings were numbered and it was given an example sentence for every meaning. Providing that the words in which page are and the number of line were given, the index was formed. We can say that the language of the work, which was studied on, is simple. But because of the reasons accruening from the content, Arabic words have highly importance as a rate. Particulary there isn't any exact harmany in the writing of Turkish-origin wors, and affixes. There is on irresoluteness between vowel point, and med letters ( which are used to longen the letters in Arabic alphabet ) in writing vowels. The work had been thoroughly written with vowel points added.. There are rather Mystic terms. The great Majority of Turkish words are still in use. But some are out of use. II