190 numaralı Besni (Behisni) kazası Osmanlı Şer`iyye Mahkemesi kayıtlarının 118-236 sahifelerinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (Hicri 1313-1315/Miladi 1896-1897)

Abstract

Bu çalışmamın amacı 190 Numaralı Besni (Behisni) Kazası Osmanlı Şer'iyyeMahkemesi kayıt defterinin hicrû 1313-1315 ve miladû 1896-1897 tarihlerini kapsayanve 118'den 236'cı sayfaları içerisinde bulunan mahkeme kayıtlarının transkripsiyonu vedeğerlendirilmesini yapmaktır. Bu kayıtların da yardımı ile Besni kazasının sosyal,kültürel ve ekonomik yapısı ile ilgili bir tez ortaya koymaktır.Osmanlı Devleti'nde kadılar medreselerden yetişmekte ve ilmiye sınıfınamensup idiler. Kaza merkezlerine atanarak buralarda hukukû, adlû, idarû, beledû ve sosyalişlerde söz sahibi idiler. On dokuzuncu asırda başlayan batılılaşma ve Tanzimatdönemindeki yenilikler sonucu, kadıların görevleri değişmiş, çoğunlukla kısıtlanmıştır.Transkrip ve değerlendirmesi yapılan şer'iyye kayıtlarının olduğu dönemde kadılarçoğunlukla evlenme, boşanma, miras ve benzeri davalara bakmaktaydılar. Cezaû veticarû davalar için Tanzimat döneminde kabul edilen nizamiye ve ticaret mahkemeleriyetkili kılınmıştır.Üzerinde çalışılan kadı kayıtları 123 belgeden meydana gelmekte, bunların çoğuveraset ve vekil tâyini ile ilgili kayıtlardır.Anahtar Kelimeler: Besni, Mamuratülaziz, Elazığ, Kaza, Şer'iyye Mahkemesi,Kadı, Osmanlı, Türkiye, Malatya

The aim of this thesis is to translate a part of the 190th Besni (Behisini) kadıregisters written in the Ottoman language into the modern Turkish language with LatinScript. The main concern of the thesis is to translate and evaluate şer?i (Islamic) courtrecords held in 1896 and in 1897 in the Caza of Besni. Furthermore, with the help ofthese kadı registers, Besni?s social, economic and cultural aspects will be discussed.In the Ottoman Empire, the Kadis graduated from medreses (Islamic schools)and belonged to scholarly group within the state. They were appointed to the cazas(sub-districts) where they were performing a variety of jobs, including judging incourts, ruling in the cazas. After reforms introduced into the Empire in the nineteenthcentury, especially after the Tanzimat era, the functions that the kadis had beenperforming curtailed. They were only solving cases related to wedding, divorce,inheritances and property conflicts in the şer?i courts.In this thesis, 123 cases recorded in the register were translated. Most of theserecords contain cases of inheritances and legal representative appointments.Keywords: Besni, Elazığ, Mamuratülaziz, Malatya, Cazae, Sheria Court,Ottoman, Turkey