Türkiye`de bölgesel farklılıklar ve kalkınma ajansları: Türkiye- İngiltere kalkınma ajanslarının karşılaştırılması

Abstract

Bölgesel kalkınma ajansları (BKA) kavramı, Türkiye'nin Avrupa Birliğine uyum sürecinde ortaya çıkmış bir kavramdır. Bir çok BKA tanımı yapılmış olmakla beraber en genel tanımı ile BKA; merkezi bir hükümetten bağımsız olarak, sınırları çizilmiş bir bölgenin sosyo-ekonomik koşullarını geliştirmek amacı ile kurulmuş birliklerdir. BKA'nın asıl amacı, bölgenin diğer bölgelerle arasındaki farkı ortadan kaldırmaktır. Bu amaçlarını gerçekleştirirken de, bölgenin cazibesini arttırarak, yatırımcıları o bölgeye çekerler. Türkiye'de BKA kavramı ortaya çıkmadan önce bölgesel dengesizlikleri ortadan kaldırmak için bazı çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar Türkiye'nin 1960'lı yıllarda yaptığı Beş Yıllık Kalkınma Planları ile bölgesel düzeyde hazırlamış olduğu bölgesel projelerdir. Fakat yapılan çalışmalardan istenilen sonuç alınamamıştır. Türkiye'de bu süreçten sonra çok yeni bir kavram olan ve bölgesel kalkınma sürecine yeni bir boyut kazandıran BKA gündeme gelmiştir. Türkiye'de BKA ilk defa, 25.01.2006 tarih ve 5449 sayılı kanuna dayanarak 2007 yılı başında İzmir ilini kapsayan İzmir Kalkınma Ajansı ile Adana ve Mersin illerini kapsayan Çukurova Kalkınma Ajansı kurulmuştur. BKA kavramı sadece Türkiye'de değil, AB'deki bir çok ülkede de var olan ve Türkiye'deki kalkınma ajanslarına göre daha etkin olan bir kavramdır. Bu tezin amacı, BKA 'nın AB ve Türkiye `deki uygulamaları incelenerek, İngiltere ve Türkiye'deki BKA Arasındaki farkı ortaya koymaktır. Bu bağlamda, Türkiye'nin AB'ne uyum sağlamak amacı ile gündeme gelen BKA 'nın Türkiye ve AB'deki oluşum süreçleri, amaçları ve genel yapıları üzerinde durulmuş, AB'de uygulanan BKA 'dan biri olan İngiltere'deki BKA ile Türkiye'deki BKA 'nın karşılaştırılması yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Bölge, Kalkınma, Bölgesel Kalkınma, Bölgesel Kalkınma Ajansları, Avrupa Birliği, Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Ajansları, İngiltere'de Bölgesel Kalkınma Ajansları.

The meaning of the regional development agencies (RDA) is a concept which is appeared in the adaptation period of Turkey in Europinian Union. Although many definitions have been made to the RDA with the most general definition they are the troops independent of the the central government which are established to improve socio-economic conditions of a region of which boundaries are defined. The main goal of RDA is to eliminate the difference between the region with other regions.To achieve this goal they attract investors to the region with increasing region?s attractiveness. Before the RDA concept emerged in Turkey some studies have been made to eliminate regional imbalances. This works are regional projects done in Turkey in 1960 with the Five- Year Development Plans that have been prepared on the regional level. But the desired result of the studies could not be resulted. After this process a new concept come up in Turkey, the RDA. which won a new dimension to the process of regional development period. In Turkey the first time of RDA, based on the law dated 25.01.2006 and numbered 5449, at the beginning of 2007 covering the city of Izmir, Izmir Development Agency was established with Cukurova Development Agency covering Adana and Mersin cities. RDA concept is not only exist in Turkey but also it exists in many countries in European Union, and it is a concept which is more effective when it is compared to the agencies in Turkey. The purpose of this thesis is by reviewing the applications of EU and Turkey, to reveal the differences of RDA between the United Kingdom and Turkey . In this context the formation processes, objectives and general structures are focused on of the RDA which come up with the aim of Turkey?s adaptation to the European Union and the comparison has been made between the RDA applied in Turkey and the RDA applied in the UK which was one of RDA used in the European Union.Keywords: Region, Development, Regional Development Agencies, Europinian Union, Development Agency In Turkey, Development Agency In England.