Name-i Hümayun defterlerine göre XVIII. yüzyılda Osmanlı-Özbek münasebetleri

Abstract

VI. asırdan itibaren doğuda Sii Safevi Devleti ve batıda Hıristiyan güçlerle mücadele eden Osmanlı, XII. asır sonlarından itibaren batıdaki mücadelelerinde zorluklara ve kayıplara katlanmak zorunda kaldı. XVII. yüzyıldan itibaren Türkistan yönünde ilerlemeye baslayan Rusya bu bölgede planlı bir isgal politikası izledi. Halkı sünni Müslümanlardan olusan Türkistan Hanları, güneydeki İran ve kuzeydeki Rustehlikesine karsı İslam âleminin lideri Osmanlı Devleti'nden yardım istedi. XVIII. yüzyılda gerileme dönemine giren Osmanlı Devleti ile Türkistan Hanları kendi iç kavgaları yüzünden Rusya'nın doğu yönünde ilerlemesine karsı gerekli tedbirleri alamadı. Rusların ilerleyisi karsısında duramayan Türkistan Hanlıkları, Rus tehlikesinekarsı Osmanlı Devleti ile ittifak yaptı. Ancak Osmanlı Devleti'nin Avrupalı devletlerle sürekli savas halinde olması, Türkistan Hanlıklarına yeterince yardım etmesine engel oldu. Rusya karsısında yalnız kalan ve Osmanlı'dan yardım alamayan Türkistan Hanlıkları, XIX. yüzyılda tamamen Rus hâkimiyetine girdi.

Hence VI. century Ottoman Empire had to fight with Shiah Safavid Dynasty in the east and European States in the west, had to endure for difficulties and diminutions at the west battles for XII. century. Russia which started the invasion towards Turkistan in the 17th century, followed an invasion policy. Turkistan Hans include Sunni Muslims appealed for aid from Ottoman Empire against Iran and Russian forces. Ottoman Empire which had period of recession at 18th century and Turkistan Hans couldn?t takemeasures for Russian progress cause of civil war. Turkistan Hans that became desolate dominated over by Russia at 19th century. But Ottoman Empire that already fought with European states prevented for help to Turkistan Hans. Turkistan Hans was dominated by Russian at 19. century.