279 numaralı Adıyaman Kadı Sicili`nin (H.1316-M.1899) 101-206. sayfalarının transkripsiyon ve değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı 279 numaralı Adıyaman Kadı Sicilinin 101-206. sayfaları içerisinde bulunan mahkeme kayıtlarının transkripsiyonu ve değerlendirilmesidir. Bu kayıtların da yardımı ile 1899 yılında Hısn-ı Mansur'un sosyal, kültürel ve ekonomik yapısı ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.Osmanlı Devleti'nde medreselerden yetişen ve ilmiye sınıfına mensup olan kadılar, kazâ merkezlerinde hukuki, adli, idari, beledi ve sosyal işleri yürütmekle görevliydiler.XIX. Yüzyılda başlayan batılılaşma hareketi ve özellikle Tanzimat Fermanı'nın ilanından sonra Osmanlı Devleti hukuk sistemindeki gelişmelere paralel olarak kadıların görev ve sorumluluklarında da birtakım değişikliklere ve kısıtlamalara gidilmiştir.Osmanlı Devleti tarihi ve Adıyaman üzerinde çalışmalar yaparken üzerinde durulması gereken belgelerden birisi de şer`iye sicilleridir. 279 Numaralı Adıyaman Kadı Sicili'nin 101-206. sayfaları arasındaki belgelerin transkripsiyon ve değerlendirilmesini yapmanın yanı sıra şer`iye mahkemeleri, yıllarla göre bu mahkemelerde meydana gelen değişiklikler, mahkemelerdeki görevliler, kadılar, kadılarda aranan şartlar vb. hakkında bilgilere de yer verilmiştir. Üzerinde çalışılan 279 Numaralı Adıyaman Kadı Sicili'nin 100-206. sayfaları arasında 45 hüküm bulunmakta, bunların çoğu darb, yaralama, hakaret, hırsızlık, ziraat ürünlerinin tahrip edilmesi, haneye tecavüz, rüşvet alma, ihmalkârlık gibi konularla ilgilidir. Bu sayılan hükümler içerisinde darb ve hakaret davaları diğerlerine göre çoğunluk arz etmektedir.

The aim of this thesis is to translate a part of the 279th Adiyaman kadı registers written in the Ottoman language into the modern Turkish language with Latin Script.Qadis who were educated and were part of ulama in Ottoman state were in office for carrying out legal, judicial, baladi and social works. Westernization movement which was started in nineteeen century and especially after the administrative reform firman?s declaration Ottoman state had some change about qadis duties and responsibilities in parallel with the development of law systemQadis were mostly ınterested in lawsuits suchlıke marrıage, divorce, inheritance.One of the important documents is Qadi recort while examining Adıyaman and Otoman Empire. There are some information about Qadı courts, changing in this courts, officals working in this courts, Qadıs, conditions being of qadıs, ect.. together with translating and evaluating a part of the 279th Adiyaman kadı registers written in the Ottoman language into the modern Turkish language with Latin Script.There are 45 rules between 101 and 206 pages of 279 numbered qadı record whıch ıs beıng studıed. Most of these are about subjects such as stroke, injure, insult, theft, destroyıng agrıculture products, aggressing house, makıng brıbe, negligence. Among these rules stroke and ınsult lawsuıts are majorıty accordıng to others.