İslam Hukuk usulünde Hanefi ve Malikilere göre istihsan metodu

Abstract

İstihsan metodu kıyasın aşırılığını önlemek için başvurulan bir metoddur. Özellikle Hanefiler, birçok meselenin çözümünde bu metoda başvurmuşlar ve bu metodun sistemleşmesine öncülük etmişlerdir. Malikiler de karşılaştıkları bazı meselelerin çözümünde istihsan metodunu kullanmakla beraber, istihsanı müstakil bir delil olarak görmeyip onu maslahat-ı mürselenin bir cüz'i olarak değerlendirmişlerdir. İmam Şafii başta olmak üzere diğer Şafii hukukçular ve İbn Hazm istihsanı delilsiz zevke göre fetva vermek olarak değerlendirerek, istihsana göre fetva veren hukukçuları ağır bir dille eleştirmişlerdir. Sonraki dönem Hanefi imamlarının çabalarıyla istihsanın gerçek mahiyeti anlaşılmış ve İslam hukukçuları arasındaki ihtilaf da büyük ölçüde sona ermiştir.Anahtar Kelimeler: İstihsan, icma, kıyas, zaruret, maslahat, örf, delil.

The method of sarcasm is a method used in order to avoid extreme comparison. Especially Hanafis used this method in the solution of various issues and they blazed a trail in systematizing this method. Malikis, too, used sarcasm method in tackling some of the problems, as well as considering it as a part of ?maslahat-ı mursal?. Other shafii legists, mainly Imam Shafii and Ibn Hazm, severely criticized legists who give fatwa according to sarcasm since they considered sarcarm as giving fatwa arbitrarily without any proof. By the efforts of later Hanafi imams, the real nature of sarcasm is understood and the dispute among the Islam Scholars came to an end on a large scale.Keywords:Sarcasm,consensus,comparison, necessity, maslahat,common usage,proof