Zemahşerî ve Nahiv ilmindeki yeri

Abstract

İslamiyet'in yayılmasıyla birlikte Arapların dilinde bazı hataların görülmesi bilinen bir gerçektir. Bu hataları düzeltmek üzere Hz. Ali'nin gayretleriyle başlatılan çalışmalar, Emevîler döneminde devam etmiş, Abbâsiler'in ilk döneminde de yoğunlaşmıştır. Bu çalışmalar esnasında ortaya çıkan Basra ve Kûfe ekolleri, çalışmalara ayrı bir önem kazandırmıştır. IX. yüzyıldan itibaren ise Bağdat'ta bu iki farklı görüşü seçmeci bir metot kullanarak uzlaştırmaya çalışan İbn Keysân, İbn Cinnî ve Zemahşerî gibi gramer âlimleri ortaya çıkmıştır. Bunlara Bağdat Ekolü adı verilmiştir.Şüphesiz, Bağdat ekolünün en önemli şahsiyetlerinden birisi olan Türk âlimi Zemahşerî, kendisinden önceki pek çok dil âliminin görüşlerini inceleyerek bunların bir kısmını desteklemiş ve hatalı gördüklerini de eleştirmiştir. Her konuda kendi görüşleri ve tercihlerini ifade etmesi, ilk defa kendisinin öne sürdüğü fikirlerinin olması, hadis-i şerifle istişhatta bulunan ilk âlimlerden olması ve nahivle ilgili ikinci ana kaynak konumunda olan el-Mufassal eserini kaleme almış olması onu gramer alanında daha değerli hale getirmiştir. Bu tezde, Zemahşerî'nin etkilediği ve etkilendiği şahıslar, Arap gramerine katkıları, görüşleri ve bu alandaki yeri ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Zemahşerî, Gramer, el-Mufassal, Bağdat Ekolü, Nahiv.

It is a known truth that is shown some errors in Arabic languages with the expansion of Islam. Studying, started in order to correct these errors with Hz. Ali's effort, keeping on Umayyad Era, and increased at the first period of Abbasids. Baghdad and Kufe Echoles, which are shown up during these studying, brought into a different perspective to the studying. After the 9th century, scholars of grammar, who tried to reconcile the two remarks by using an eclectic method, appeared such as İbn Keysân, İbn Cinnî and Zemahşerî. It is called as Baghdad Echole.No doubt, Zemahşerî, Turkish scholar, is one of the most important person in Baghdad Ecole investigate lots of language scholars' views who lived before him and support some of them and criticize that he disagrees Expressing his own ideas and preferences in every issue, asserting ideas for the first time, being one of the scholars who offer a proof with the prophet Muhammad's sayings and writing el-Mufassal which is second main resource in this field brings him more valuable in grammar field.In this thesis, It is taken place people who affected and was affected by Zemahşerî, his contribution to Arabic grammar, views and place on this field. Keywords: Zemahşerî, Grammar, el-Mufassal, Baghdad Cult, Syntax.