Sultan II. Abdülhamid döneminde Osmanlı Devleti`nde sağlık alanında yapılan çalışmalar (1876 – 1909)

Abstract

Kişilerin ve toplumların sağlıklarını korumak, hastalandıklarında tedavilerini gerçekleştirmek, sakat kalanların başkalarına bağımlı olmadan yaşayabilmelerini sağlamak ve toplum sağlığını yükseltmek için yapılan planlı çalışmaların tümüne sağlık hizmetleri denir. Bu çalışmada II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) Osmanlı Devleti'nde sağlık alanında yapılan çalışmalar araştırılmıştır. Konuyu ele alırken başta sağlık nedir, sağlık hizmetlerinden ne anlaşılmalıdır? Bu ve benzer sorular cevaplandıktan sonra bu yıllardaki sağlık teşkilatlanması hekim, eczacı, ebe ve diğer sağlık personellerinin çalışma esasları ile ilgili düzenlemeler ele alınmıştır.Yine bu dönemde Osmanlı Devleti'nde mikrobiyoloji alanında kuduz tedavihanesi, aşı üretim merkezi, bakteriyolojihane kurumları açılmış ve buralarda kuduz, çiçek, difteri aşıları üretilmiştir. Bu kurumların çalışmaları ile Osmanlı Devleti'nde koruyucu halk sağlığı ve salgın hastalıklarla mücadelede kaydedilen aşamalar araştırılmıştır.Ayrıca tedavi edici sağlık kurumlarından Hamidiye Etfal Hastanesi, Kadın Doğum Kliniği, Erzurum, Kastamonu, Safranbolu, Samsun, Konya Guraba Hastaneleri'nin Türk sağlık kurumlarına katkıları ile tıp eğitiminin modernleştirilmesi amacıyla yapılan çalışmalar incelenmiştirAnahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, II. Abdülhamid, Sağlık, Salgın Hastalık, Hastane, Tıp Eğitimi

The planned studies to protect the health of individuals and societies, to carry out their treatment when they become ill, to enable the crippled to live without being dependent on others, to improve the standarts of the public health, are all called `health care services`.In this study, the progressive movements in the health field during II. Abdulhamid period (1876-1909) in the Ottoman Empire are analysed. While handling the subject, particularly the questions such as `What is health?`, `What should be understood from health care services?` are answered. The health organization during these years and the regulations regarding the working principles of physicians, pharmacists, midwives and other health personnels in this period are discussed. In the Ottoman Empire during this period, the institutions such as treatment centre for rabies in the field of microbiology, vaccine production center, bacteriology-household were opened; in these institutions, rabies- flower-diphtheria vaccines were produced. Protective public health and progresses carried out for the fight against diseases in the Ottoman Empire with the studies of these institutions are examined. In addition, Hamidian Pediatric Hospital from one of the curative health institutions, Clinical Obstetrics and Gynecology, the contributions of Erzurum, Kastamonu, Safranbolu, Istanbul, Konya Guraba Hospitals to Turkish health institutions, the efforts in order to modernize medical education are studied here.Keywords: Ottoman Empire, II. Abdulhamid, Health, Epidemic, Hospital, Medical Education