Türkiye-Suriye ilişkileri (1946-1960)

Abstract

Bu çalışma, 1946-1960 yılları arası Türkiye-Suriye ilişkilerini konu almaktadır. Köklü bir tarihsel geçmişe sahip olan Suriye özellikle XII. yy.dan itibaren bir Türk yurdu haline gelmiştir. Selçuklulardan itibaren I. Dünya Savaşı'na kadar Türklerin elinde kalmış olan bölge, gerek coğrafyası ve gerekse sosyo kültürel açıdan ortak bir maziye sahip olması dolayısıyla her iki ülke arasındaki ilişkiler son derece önem kazanmıştır. Cumhuriyet döneminde Hatay sorunu, iki ülke arasındaki ilişkilerin temelini oluşturmuştur. M. Kemal Atatürk'ün Hatay'ı anavatana katma çabaları, Suriye tarafında hoşnutsuzluk yaratmış, netice olarak 1939'da Hatay'ın anavatana katılması iki ülke arasında bugüne kadar devam eden bir tartışmanın başlamasına da sebep olmuştur. Bu sorunun yanında 1950'li yıllarda Türkiye'nin Batı yanlısı politikaları, tüm Arap Dünyasında olduğu gibi Suriye'de de tepkiyle karşılanmıştır. Bu tepki II. Dünya Savaşı'nı müteakip ortaya çıkan `Soğuk Savaş` yıllarında doruk noktasına ulaşmış, öyle ki 1957 yılında Türkiye ve Suriye bir savaşın eşiğine gelmiştir. Bu yıllarda iki ülke arasındaki ilişkiler özellikle siyasal zemin üzerinde şekillenmekle birlikte, sosyal, kültürel, ekonomik ve askeri alanlarda da faaliyetler olduğu gözlemlenmiştir. 1960 yılında Türkiye'de yaşanan askeri darbeyle birlikte iki ülke arasındaki ilişkiler de durgun hale gelmiştir.Anahtar Kelimeler:Türkiye-Suriye İlişkileri, Demokrat Parti, Adnan Menderes, Bağdat Paktı.

The basis of this study is composed of relationships between Turkey and Syria in 1946-1960. Syria, which has a long historical background, has especially become a Turkish residence since 12th century. Syria was under the control of Turkish reign starting from Seljuk time. This is the most important point to understand how significant the matter is. Hatay problem has formed the basis of the relationship between the two countries in the republic period. Mustafa Kemal's efforts to add Hatay to the homeland has created a disapproval on behalf of Syria and in the end, reunion of Hatay with Turkish Republic in 1939 has become a major reason to initiate a debate that was remained till today. In addition to this problem, Turkey's western oriented policies in 1950s have been met with a response in Syria, like Arab World. This reaction reached to its peak in the Cold War years that emerged after the World War II, such that Turkey and Syria were on the brink of war in 1957. During the years covered in this study, the relations between the two countries shaped not only in the political ground, but also some mutual activities in social, cultural, economic and military space. The relations between the two countries have become a neutral state after the military coup that experienced in Turkey in 1960.Keywords: Turkey-Syrian relationship, Democrat Party, Adnan Menderes, BaghdadPact.