Kahramanmaraş şehir merkezinde meydana gelen trafik kazalarının Coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak incelenmesi

Abstract

Trafik kazaları sosyal ve ekonomik sonuçları itibariyle dünyada ve ülkemizde araştırılması, çözüm üretilmesi ve önlenmesi gerekli önemli sorunlar arasında yer almaktadır. Dünya Sağlık Örgütünün 2015 yılı raporuna göre, dünya genelinde her yıl yaklaşık 1,25 milyon kişi karayolu trafik kazaları sonucunda hayatını kaybetmekte ve 20 ile 50 milyon arasında insan bu kazalar sonucunda yaralanmaktadır. Dünya genelinde son yıllarda kent nüfusundaki büyük artış ve refah seviyesindeki yükselmeye bağlı olarak özel araç sahipliğinin artmasıyla artan trafik hacmi buna karşın ulaşım alternatiflerinin azlığı, yaya ve taşıt trafiğinin pek çok noktada kesişiyor olması ve yol ağlarındaki altyapı yetersizliği trafik kazalarında artışa sebep olmaktadır. Trafiğe çıkan araç sayısındaki artışın yanı sıra, karayolunun ulaşım türleri içerisinde en büyük paya sahip olması bu alanda yaşanan trafik kazalarının artışını etkilemektedir. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), mevcut durumun analizi, nedenlerin ortaya konulması ve karar-destek sistemlerinin oluşturulması açısından büyük önem arz etmektedir. CBS'de son zamanlarda trafik kazalarında yoğunlukların tespitine yönelik geliştirilen Hotspot ve Çekirdek Yoğunluğu Tahmini (Kernel Density Estimation) Yöntemi, yoğun alanların tespitinde başarılı sonuçlar vermekte; bu nedenle yaygın olarak kullanılmaktadır. Geniş uygulama alanına sahip çok değişkenli istatistik yöntemlerinden biri olan Faktör Analizi, araştırmacıların özellikle çok karmaşık ve çok boyutlu ilişki analizleriyle karşılaştıkları durumlarda sıkça başvurulan bir yöntemdir.Bu çalışmada Kahramanmaraş şehir merkezinde 2008-2015 döneminde 8 yılda meydana gelen trafik kazaları incelenmiş olup, yıllık bazda ve kaza türleri bazında kaza yoğunlukları ve bu yoğunluklarda meydana gelen değişimler belirlenmiştir. Ayrıca Faktör Analizi ile kazalarda etkili olan faktörlerin birbiri ile ilişkisi, etki derecesi ve etki derecelerinin mahalle bazında mekânsal dağılımı saptanmıştır. 2008-2015 döneminde meydana gelen trafik kazaları açısından yoğun alanlarda, yoğunluk derecelerinde bu zaman aralığında büyük değişimlerin ve kazalarda etkili olan faktörlerin etki derecelerinde mekânsal olarak farklılıkların olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kahramanmaraş, Trafik Kaza, Faktör Analizi, Hotspot, Kernel Density

Traffic accidents are among significant problems in the world and our country that are needed to be examined, solved and prevented in terms of their social and economic outcomes. According to the 2015 report of the World Health Organization, approximately 1,25 million people are killed each year in the traffic accidents around the world and between 20 and 50 million people are getting injured as a consequence of road traffic accidents. The traffic volume increasing with the increase of private vehicle ownership, depending on the recent worldwide increase in city population and welfare level, and in spite of this, the lack of transportation alternatives, pedestrian and vehicle traffic crossing at many points and lack of infrastructure in road networks cause an increase in the number of traffic accidents. Alongside the increase in the number of vehicles going on the streets, the land route having the biggest share among the types of transportation affects the increase of traffic accidents occurring in this area. Geographic Information Systems (GIS) have a great importance in terms of analyzing the current situation, revealing the causes and constituting decision support systems. Recently developed in the GIS that is intended to determine the densities in the traffic accidents, Hotspot and Kernel Density Estimation Method produce successful results, and therefore are used widely. Being one of the multivariate statistic methods having a wide application field, Factor Analysis is a frequently used method by researchers for situations they encountered with their too complicated and multidimensional relational analyses.In this study, the traffic accidents occurring in 8 years between 2008-2015 in Kahramanmaraş city center have been examined, and accident densities and changes occurred in these densities on the annual basis and the accident type basis. Additionally, the relation of factors effective in the accidents, the degree of the effect and spatial distribution of the degrees of effect on the basis of the neighborhood have been determined with the Factor Analysis. In terms of the traffic accidents occurring in the period between 2008-2016, in dense zones, it has been determined that there had been huge changes within this time period in degrees of density and spatial differences in the degrees of the effect of the factors effective in accidents.Keywords: Kahramanmaraş, Traffic Accident, Factor Analysis, Hotspot, Kernel Density